Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 185 of 513
PDF/HTML Page 218 of 546

 

background image
svayamevonmagnanimagnatvāt . tathā hiyadaiv paryāyeṇārpyate dravyan tadaiv guṇavadidan dravyamay-
masya guṇaḥ, shubhramidamuttarīyamayamasya shubhro guṇ ityādivadatādbhāviko bhed unmajjati . yadā
tu dravyeṇārpyate dravyan tadāstamitasamastaguṇavāsanonmeṣhasya tathāvidhan dravyamev shubhramuttarīy-
mityādivatprapashyataḥ samūl evātādbhāviko bhedo nimajjati
. evan hi bhede nimajjati tatpratyayā
pratītirnimajjati . tasyān nimajjatyāmayutasiddhatvotthamarthāntaratvan nimajjati . tataḥ samastamapi
dravyamevaikan bhūtvāvatiṣhṭhate . yadā tu bhed unmajjati, tasminnunmajjati tatpratyayā pratīti-
runmajjati, tasyāmunmajjatyāmayutasiddhatvotthamarthāntaratvamunmajjati, tadāpi tatparyāyatvenonmajjajjal-
rāsherjalakallol iv dravyānna vyatiriktan syāt
. evan sati svayamev sad dravyan bhavati . yastvevan
mithyādr̥uṣhṭirbhavati . evan yathā paramātmadravyan svabhāvataḥ siddhamavaboddhavyan tathā sarvadravyāṇīti . atra dravyan
kenāpi puruṣheṇ na kriyate . sattāguṇo‘pi dravyādbhinno nāstītyabhiprāyaḥ ..98.. athotpādavyayadhrauvyatve
kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
185
pra 24
(atādbhāvik bhed) svayamev 1unmagna aur 2nimagna hotā hai . vah isaprakār hai :jab dravyako
paryāy prāpta karāī jāy ( arthāt jab dravyako paryāy prāpta karatī haipahun̐chatī hai isaprakār
paryāyārthikanayase dekhā jāy) tab hī‘shukla yah vastra hai, yah isakā shuklatva guṇ hai’
ityādikī bhān̐ti‘guṇavālā yah dravya hai, yah isakā guṇ hai’ isaprakār atādbhāvik bhed
unmagna hotā hai; parantu jab dravyako dravya prāpta karāyā jāy (arthāt dravyako dravya prāpta karatā
hai;
pahun̐chatā hai isaprakār dravyārthikanayase dekhā jāy), tab jisake samasta 3guṇavāsanāke unmeṣh
asta ho gaye hain aise us jīvako‘shuklavastra hī hai’ ityādikī bhān̐ti‘aisā dravya hī hai’
isaprakār dekhane par samūl hī atādbhāvik bhed nimagna hotā hai . isaprakār bhedake nimagna hone
par usake āshrayase (-kāraṇase) hotī huī pratīti nimagna hotī hai . usake nimagna hone par
ayutasiddhatvajanit arthāntarapanā nimagna hotā hai, isaliye samasta hī ek dravya hī hokar rahatā
hai
. aur jab bhed unmagna hotā hai, vah unmagna hone par usake āshray (kāraṇ) se hotī huī
pratīti unmagna hotī hai, usake unmagna hone par ayutasiddhatvajanit arthāntarapanā unmagna hotā hai,
tab bhī (vah) dravyake paryāyarūpase unmagna honese,
jaise jalarāshise jalataraṅgen vyatirikta nahīn
hain (arthāt samudrase taraṅgen alag nahīn hain) usīprakārdravyase vyatirikta nahīn hotā .
1. unmagna honā = ū par ānā; tair ānā; pragaṭ honā (mukhya honā) .
2. nimagna honā = ḍūb jānā (gauṇ honā) .
3. guṇavāsanāke unmeṣh = dravyamen anek guṇ honeke abhiprāyakī pragaṭatā; guṇabhed honerūp manovr̥uttike
(abhiprāyake) aṅkur .