Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 99.

< Previous Page   Next Page >


Page 186 of 513
PDF/HTML Page 219 of 546

 

nechchhati sa khalu parasamay ev draṣhṭavyaḥ ..98..
athotpādavyayadhrauvyātmakatve‘pi sad dravyan bhavatīti vibhāvayati

sadavaṭṭhidan sahāve davvan davvassa jo hi pariṇāmo .

atthesu so sahāvo ṭhidisambhavaṇāsasambaddho ..99..
sadavasthitan svabhāve dravyan dravyasya yo hi pariṇāmaḥ .
artheṣhu sa svabhāvaḥ sthitisambhavanāshasambaddhaḥ ..99..

ih hi svabhāve nityamavatiṣhṭhamānatvātsaditi dravyam . svabhāvastu dravyasya dhrauvyo- tpādochchhedaikyātmakapariṇāmaḥ . yathaiv hi dravyavāstunaḥ sāmastyenaikasyāpi viṣhkambhakram- sati sattaiv dravyan bhavatīti pragnāpayatisadavaṭṭhidan sahāve davvan dravyan muktātmadravyan bhavati . kin kartr̥u . saditi shuddhachetanānvayarūpamastitvam . kimvishiṣhṭam . avasthitam . kva . svabhāve . svabhāvan kathayati davvassa jo hi pariṇāmo tasya paramātmadravyasya sambandhī hi sphu ṭan yaḥ pariṇāmaḥ . keṣhu viṣhayeṣhu . atthesu

aisā honese (yah nishchit huā ki) dravya svayamev sat hai . jo aisā nahīn mānatā vah (use) vāstavamen ‘parasamay’ (mithyādr̥uṣhṭi) hī mānanā ..98..

ab, yah batalāte hain ki utpād -vyay -dhrauvyātmak hone par bhī dravya ‘sat’ hai :

anvayārtha :[svabhāve ] svabhāvamen [avasthitan ] avasthit (honese) [dravyan ] dravya [sat ] ‘sat’ hai; [dravyasya ] dravyakā [yaḥ hi ] jo [sthitisambhavanāshasambaddhaḥ ] utpādavyayadhrauvya sahit [pariṇāmaḥ ] pariṇām hai [saḥ ] vah [artheṣhu svabhāvaḥ ] padārthoṅkā svabhāv hai ..99..

ṭīkā :yahān̐ (vishvamen) svabhāvamen nitya avasthit honese dravya ‘sat’ hai . svabhāv dravyakā dhrauvya -utpād -vināshakī ekatāsvarūp pariṇām hai .

jaise 1dravyakā vāstu samagrapane dvārā (akhaṇḍatā dvārā) ek honepar bhī, vistārakramamen

dravyo svabhāv viṣhe avasthit, tethī ‘sat’ sau dravya chhe ;
utpād -dhrauvya -vināshayut pariṇām dravyasvabhāv chhe. 99.

186pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. dravyakā vāstu = dravyakā sva -vistār, dravyakā sva -kṣhetra, dravyakā sva -ākār, dravyakā sva -dal . (vāstu = ghar, nivāsasthān, āshray, bhūmi .)