sarveṣhāmev bhāvānāmasanharaṇirev bhavet; saduchchhede vā samvidādīnāmapyuchchhedaḥ syāt . tathā kevalān
sthitimupagachchhantyā mr̥uttikāyā vyatirekākrāntasthityanvayābhāvādasthānirev bhavet, kṣhaṇik-
nityatvamev vā . tatra mr̥uttikāyā asthānau sarveṣhāmev bhāvānāmasthānirev bhavet; kṣhaṇikanityatve
vā chittakṣhaṇānāmapi nityatvan syāt . tat uttarottaravyatirekāṇān sargeṇ
pūrvapūrvavyatirekāṇān sanhāreṇānvayasyāvasthānenāvinābhūtamudyotamānanirvighnatrailakṣhaṇyalāñchhanan dravya-
mavashyamanumantavyam ..100..
mr̥utpiṇḍābhāvasya iv . uppādo vi ya bhaṅgo ṇa viṇā davveṇ attheṇ paramātmaruchirūpasamyaktva-
syotpādastadviparītamithyātvasya bhaṅgo vā nāsti . kan vinā . tadubhayādhārabhūtaparamātmarūpadravyapadārthan
vinā . kasmāt . dravyābhāve vyayotpādābhāvānmr̥uttikādravyābhāve ghaṭotpādamr̥utpiṇḍabhaṅgābhāvavaditi . yathā
samyaktvamithyātvaparyāyadvaye parasparasāpekṣhamutpādāditrayan darshitan tathā sarvadravyaparyāyeṣhu draṣhṭavya-
192pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
hī na hogā, (arthāt jaise mr̥uttikāpiṇḍakā sanhār nahīn hogā usīprakār vishvake kisī bhī dravyamen
kisī bhāvakā sanhār hī nahīn hogā, – yah doṣh āyagā); athavā (2) yadi satkā uchchhed hogā
to chaitanya ityādikā bhī uchchhed ho jāyagā, (arthāt samasta dravyoṅkā sampūrṇa vināsh ho
jāyagā – yah doṣh āyagā .)
aur 1keval sthiti prāpta karaneko jānevālī mr̥uttikākī, vyatirekon sahit sthitikā —
anvayakā — usase abhāv honese, sthiti hī nahīn hogī; athavā to kṣhaṇikako hī nityatva ā
jāyagā . vahān̐ (1) yadi mr̥uttikākī sthiti na ho to samasta hī bhāvoṅkī sthiti nahīn hogī,
(arthāt yadi miṭṭī dhruv na rahe to miṭṭīkī hī bhān̐ti vishvakā koī bhī dravya dhruv nahīn rahegā, –
ṭikegā hī nahīn yah doṣh āyagā .) athavā (2) yadi kṣhaṇikakā nityatva ho to chittake
kṣhaṇik -bhāvoṅkā bhī nityatva hogā; (arthāt manakā pratyek vikalpa bhī traikālik dhruv ho
jāy, – yah doṣh āyagā .)
isaliye dravyako 2uttar uttar vyatirekoṅke sargake sāth, pūrva pūrvake vyatirekoṅke sanhārake
sāth aur anvayake avasthān (dhrauvya)ke sāth avinābhāvavālā, jisako nirvighna (abādhit)
trilakṣhaṇatārūp 2lāñchhan prakāshamān hai aisā avashya sammat karanā ..100..
1. keval sthiti = (utpād aur vyay rahit) akelā dhruvapanā, keval sthitipanā; akelā avasthān .
[anvay vyatirekon sahit hī hotā hai, isaliye dhrauvya utpād -vyayasahit hī hogā, akelā nahīn ho
sakatā . jaise utpād (yā vyay) dravyakā ansh hai – samagra dravya nahīn, isaprakār dhrauvya bhī dravyakā ansh
hai; – samagra dravya nahīn . ]
2. uttar uttar = bād bādake .
3. lāñchhan = chihna .