utpādavyayadhrauvyāṇi hi paryāyānālambante, te punaḥ paryāyā dravyamālambante . tataḥ samastamapyetadekamev dravyan, na punardravyāntaram . dravyan hi tāvatparyāyairālambyate, samudāyinaḥ samudāyātmakatvāt; pādapavat . yathā hi samudāyī pādapaḥ skandhamūlashākhāsamudāyātmakaḥ mityarthanḥ ..100.. athotpādavyayadhrauvyāṇi dravyeṇ sah parasparādhārādheyabhāvatvādanvayadravyārthikanayen dravyamev bhavatītyupadishati — uppādaṭṭhidibhaṅgā vishuddhagnānadarshanasvabhāvātmatattvanirvikārasvasamvedanagnān- rūpeṇotpādastasminnev kṣhaṇe svasamvedanagnānavilakṣhaṇāgnānaparyāyarūpeṇ bhaṅga, tadubhayādhārātmadravyatvā- vasthārūpeṇ sthitirityuktalakṣhaṇāstrayo bhaṅgāḥ kartāraḥ . vijjante vidyante tiṣhṭhanti . keṣhu . pajjaesu
ab, utpādādikā dravyase arthāntaratvako naṣhṭa karate hain; (arthāt yah siddha karate hain ki utpād -vyay -dhrauvya dravyase pr̥uthak padārtha nahīn hain) : —
anvayārtha : — [utpādasthitibhaṅgāḥ ] utpād, dhrauvya aur vyay [paryāyeṣhu ] paryāyommen [vidyante ] vartate hain; [paryāyāḥ ] paryāyen [niyatan ] niyamase [dravye hi santi ] dravyamen hotī hain, [tasmāt ] isaliye [sarvan ] vah sab [dravyan bhavati ] dravya hai ..101..
ṭīkā : — utpād, vyay aur dhrauvya vāstavamen paryāyon kā ālamban karate hain, aur ve paryāyen dravyakā ālamban karatī hain, (arthāt utpād -vyay -dhrauvya paryāyoṅke āshrayase hain aur paryāyen dravyake āshrayase hain); isaliye yah sab ek hī dravya hai, dravyāntar nahīn .
pratham to dravya paryāyoṅke dvārā ālambit hai (arthāt paryāyen dravyāshrit hain), kyoṅki
ne paryayo dravye niyamathī, sarva tethī dravya chhe. 101.
1samudāyī samudāyasvarūp hotā hai; vr̥ukṣhakī bhān̐ti . jaise samudāyī vr̥ukṣha skandh, mūl aur
1. samudāyī = samudāyavān samudāy (samūh) kā banā huā . (dravya samudāyī hai kyoṅki paryāyoṅke samudāyasvarūp hai .)