mevotpādādayaḥ, kutaḥ kṣhaṇabhedaḥ . tathā hi — yathā kulāladaṇḍachakrachīvarāropyamāṇasanskār- sannidhau ya ev vardhamānasya janmakṣhaṇaḥ, sa ev mr̥utpiṇḍasya nāshakṣhaṇaḥ, sa ev cha koṭidvayādhi- rūḍhasya mr̥uttikātvasya sthitikṣhaṇaḥ, tathā antaraṅgabahiraṅgasādhanāropyamāṇasanskārasannidhau ya evottaraparyāyasya janmakṣhaṇaḥ, sa ev prāktanaparyāyasya nāshakṣhaṇaḥ, sa ev cha koṭidvayādhirūḍhasya dravyatvasya sthitikṣhaṇaḥ . yathā cha vardhamānamr̥utpiṇḍamr̥uttikātveṣhu pratyekavartīnyutpādavyayadhrauvyāṇi trisvabhāvasparshinyān mr̥uttikāyān sāmastyenaikasamay evāvalokyante, tathā uttaraprāktan- rūpaparyāyeṇ sthitirityuktalakṣhaṇasañgnitvotpādavyayadhrauvyaiḥ sah . tarhi kin bauddhamatavadbhinnabhinnasamaye trayan bhaviṣhyati . naivam . ekkammi chev samaye aṅgulidravyasya vakraparyāyavatsansārijīvasya maraṇakāle r̥ujugativat kṣhīṇakaṣhāyacharamasamaye kevalagnānotpattivadayogicharamasamaye mokṣhavachchetyekasminsamay ev . tamhā davvan khu tattidayan yasmātpūrvoktaprakāreṇaikasamaye bhaṅgatrayeṇ pariṇamati tasmātsañgnālakṣhaṇaprayojanādibhede‘pi pradeshā- nāmabhedāttrayamapi khu sphu ṭan dravyan bhavati . yathedan chāritrāchāritraparyāyadvaye bhaṅgatrayamabheden darshitan tathā bhinna -bhinna hotā hai, ek nahīn hotā, — aisī bāt hr̥udayamen jamatī hai .)
(yahān̐ uparokta shaṅkākā samādhān kiyā jātā hai : — isaprakār utpādādikā kṣhaṇabhed hr̥udayabhūmimen tabhī utar sakatā hai jab yah mānā jāy ki ‘dravya svayam hī utpanna hotā hai, svayam hī dhruv rahatā hai aur svayam hī nāshako prāpta hotā hai !’ kintu aisā to mānā nahīn gayā hai; (kyoṅki yah svīkār aur siddha kiyā gayā hai ki) paryāyoṅke hī utpādādi hain; (tab phi ra) vahān̐ kṣhaṇabhed -kahān̐se ho sakatā hai ? yah samajhate hain : —
jaise kumhār, daṇḍa, chakra aur ḍorī dvārā āropit kiye jānevāle sanskārakī upasthitimen jo rāmapātrakā janmakṣhaṇ hotā hai vahī mr̥uttikāpiṇḍakā nāshakṣhaṇ hotā hai, aur vahī donon 1koṭiyommen rahanevālā miṭṭīpanakā sthitikṣhaṇ hotā hai; isīprakār antaraṅg aur bahiraṅg sādhanon dvārā kiye jānevāle sanskāroṅkī upasthitimen, jo uttar paryāyakā janmakṣhaṇ hotā hai vahī pūrva paryāyakā nāsh kṣhaṇ hotā hai, aur vahī donon koṭiyommen rahanevāle dravyatvakā sthitikṣhaṇ hotā hai .
aur jaise rāmapātramen, mr̥uttikāpiṇḍamen aur miṭṭīpanamen utpād, vyay aur dhrauvya pratyek rūpamen (pratyek pr̥uthak pr̥uthak) vartate hone par bhī trisvabhāvasparshī mr̥uttikāmen ve sampūrṇatayā (sabhī ek sāth) ek samayamen hī dekhe jāte hain; isīprakār uttar paryāyamen, pūrva paryāyamen aur dravyatvamen utpād, vyay aur dhrauvya pratyekatayā (ek -ek) pravartamān hone par bhī
1. koṭi = prakār (miṭṭīpan to piṇḍarūp tathā rāmapātrarūp – donon prakārommen vidyamān hai .)