paryāyadravyatveṣhu pratyekavartīnyapyutpādavyayadhrauvyāṇi trisvabhāvasparshini dravye sāmastyenaik-
samay evāvalokyante . yathaiv cha vardhamānapiṇḍamr̥uttikātvavartīnyutpādavyayadhrauvyāṇi mr̥uttikaiv,
na vastvantaran; tathaivottaraprāktanaparyāyadravyatvavartīnyapyutpādavyayadhrauvyāṇi dravyamev, na khalva-
rthāntaram ..102..
ath dravyasyotpādavyayadhrauvyāṇyanekadravyaparyāyadvāreṇ chintayati —
pāḍubbhavadi ya aṇṇo pajjāo pajjao vayadi aṇṇo .
davvassa tan pi davvan ṇev paṇaṭṭhan ṇa uppaṇṇan ..103..
prādurbhavati chānyaḥ paryāyaḥ paryāyo vyeti anyaḥ .
dravyasya tadapi dravyan naiv praṇaṣhṭan notpannam ..103..
198pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
sarvadravyaparyāyeṣhvavaboddhavyamityarthaḥ ..102.. evamutpādavyayadhrauvyarūpalakṣhaṇavyākhyānamukhyatayā gāthā-
trayeṇ tr̥utīyasthalan gatam . ath dravyaparyāyeṇotpādavyayadhrauvyāṇi darshayati — pāḍubbhavadi ya prādurbhavati cha
jāyate . aṇṇo anyaḥ kashchidapūrvānantagnānasukhādiguṇāspadabhūtaḥ shāshvatikaḥ . sa kaḥ . pajjāo
1trisvabhāvasparshī dravyamen ve sampūrṇatayā (tīnon ekasāth) ek samayamen hī dekhe jāte hain .
aur jaise rāmapātra, mr̥uttikāpiṇḍa tathā miṭṭīpanamen pravartamān utpād, vyay aur dhrauvya
miṭṭī hī hain, anya vastu nahīn; usīprakār uttar paryāy, pūrva paryāy, aur dravyatvamen pravartamān
utpād, vyay aur dhrauvya dravya hī hain, anya padārtha nahīn ..102..
ab, dravyake utpād -vyay -dhrauvyako 2anekadravyaparyāy dvārā vichārate hain : —
anvayārtha : — [dravyasya ] dravyakī [anyaḥ paryāyaḥ ] anya paryāy [prādurbhavati ]
utpanna hotī hai [cha ] aur [anyaḥ paryāyaḥ ] koī anya paryāy [vyeti ] naṣhṭa hotī hai;
[tadapi ] phi ra bhī [dravyan ] dravya [praṇaṣhṭan na ev ] na to naṣhṭa hai, [utpannan na ] na utpanna hai (-
vah dhruv hai .)..103..
1. trisvabhāvasparshī = tīnon svabhāvoṅko sparsha karanevālā . (dravya utpād, vyay aur dhrauvya – in tīnon
svabhāvoṅko dhāraṇ karatā hai .)
2. anekadravyaparyāy = ekase adhik dravyoṅke sanyogase honevālī paryāy .
upaje daravano anya paryay, anya ko viṇase vaḷī,
paṇ dravya to nathī naṣhṭa ke utpanna dravya nathī tahīn. 103.