ekadravyaparyāyā hi guṇaparyāyāḥ, guṇaparyāyāṇāmekadravyatvāt . ekadravyatvan hi teṣhān sahakāraphalavat . yathā kil sahakāraphalan svayamev haritabhāvāt pāṇḍubhāvan pariṇam- tpūrvottarapravr̥uttaharitāpāṇḍubhāvābhyāmanubhūtātmasattākan haritapāṇḍubhāvābhyān samamavishiṣhṭasattāk- vināsho nāsti, tataḥ kāraṇāddravyaparyāyā api dravyalakṣhaṇan bhavantītyabhiprāyaḥ ..103.. ath dravyasyotpādavyayadhrauvyāṇi guṇaparyāyamukhyatven pratipādayati — pariṇamadi sayan davvan pariṇamati svayam svayamevopādānakāraṇabhūtan jīvadravyan kartr̥u . kan pariṇamati . guṇado ya guṇantaran niruparāgasvasamvedanagnān-
ab, dravyake utpād -vyay -dhrauvya ekadravyaparyāy dvārā vichārate hain : —
anvayārtha : — [sadavishiṣhṭan ] sattāpekṣhāse avishiṣhṭarūpase, [dravyan svayam ] dravya svayam hī [guṇataḥ cha guṇāntaran ] guṇase guṇāntararūp [pariṇamate ] pariṇamit hotā hai, arthāt dravya svayam hī ek guṇaparyāyamense anya guṇaparyāyarūp pariṇamit hotā hai, aur usakī sattā guṇaparyāyoṅkī sattāke sāth avishiṣhṭa — abhinna — ek hī rahatī hai), [tasmāt punaḥ ] aur unase [guṇaparyāyāḥ] guṇaparyāyen [dravyam ev iti bhaṇitāḥ ] dravya hī kahī gaī hain ..104..
ṭīkā : — guṇaparyāyen ek dravyaparyāyen hain, kyoṅki guṇaparyāyoṅko ek dravyapanā hai, (arthāt guṇaparyāyen ekadravyakī paryāyen hain, kyoṅki ve ek hī dravya hain — bhinna -bhinna dravya nahīn .) unakā ekadravyatva āmraphalakī bhān̐ti hai . jaise – āmraphal svayam hī haritabhāvamense pītabhāvarūp pariṇamit hotā huā, pratham aur pashchāt pravartamān haritabhāv aur pītabhāvake dvārā apanī sattākā anubhav karatā hai, isaliye haritabhāv aur pītabhāvake sāth 1avishiṣhṭa
200pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. avishiṣhṭa sattāvālā = abhinna sattāvālā; ek sattāvālā; (āmakī sattā hare aur pīle bhāvakī sattāse abhinna hai, isaliye ām aur haritabhāv tathā pītabhāv ek hī vastu hain, bhinna nahīn .)