Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 107.

< Previous Page   Next Page >


Page 207 of 513
PDF/HTML Page 240 of 546

 

background image
sarvathaikatvan na shaṅk nīyan; tadbhāvo hyekatvasya lakṣhaṇam . yattu na tadbhavadvibhāvyate tatkathamekan
syāt . api tu guṇaguṇirūpeṇānekamevetyarthaḥ ..106..
athātadbhāvamudāhr̥utya prathayati
saddavvan sachcha guṇo sachchev ya pajjao tti vitthāro .
jo khalu tassa abhāvo so tadabhāvo atabbhāvo ..107..
sarvadravyāṇān svakīyasvakīyasvarūpāstitvaguṇen sah gnātavyamityarthaḥ ..106.. athātadbhāvan visheṣheṇ
vistārya kathayatisaddavvan sachcha guṇo sachchev ya pajjao tti vitthāro saddravyan sanshcha guṇaḥ sanshchaiv
paryāy iti sattāguṇasya dravyaguṇaparyāyeṣhu vistāraḥ . tathāhiyathā muktāphalahāre sattāguṇ-
kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
207
ekatva hogā aisī shaṅkā nahīn karanī chāhiye; kyoṅki tadbhāv ekatvakā lakṣhaṇ hai . jo
usarūp gnāt nahīn hotā vah (sarvathā) ek kaise ho sakatā hai ? nahīn ho sakatā; parantu guṇ-
guṇī -rūpase anek hī hai, aisā artha hai
.
bhāvārtha :bhinnapradeshatva vah pr̥uthaktvakā lakṣhaṇ hai, aur atadbhāv vah anyatvakā
lakṣhaṇ hai . dravyamen aur guṇamen pr̥uthaktva nahīn hai phi ra bhī anyatva hai .
prashna :jo apr̥uthak hote hain unamen anyatva kaise ho sakatā hai ?
uttar :unamen vastra aur shubhratā (saphe dī) kī bhān̐ti anyatva ho sakatā hai . vastrake
aur usakī shubhratāke pradesh bhinna nahīn hain, isaliye unamen pr̥uthaktva nahīn hai . aisā hone par bhī
shubhratā to mātra ān̐khonse hī dikhāī detī hai, jībh, nāk ādi sheṣh chār indriyonse gnāt nahīn
hotī
. aur vastra pān̐chon indriyonse gnāt hotā hai . isaliye (kathañchit) vastra vah shubhratā nahīn
hai aur shubhratā vah vastra nahīn hai . yadi aisā na ho to vastrakī bhān̐ti shubhratā bhī jībh, nāk
ityādi sarva indriyonse gnāt honā chāhiye . kintu aisā nahīn hotā . isaliye vastra aur shubhratāmen
apr̥uthaktva hone par bhī anyatva hai yah siddha hotā hai .
isīprakār dravyamen aur sattādi guṇommen apr̥uthaktva hone par bhī anyatva hai; kyoṅki dravyake
aur guṇake pradesh abhinna hone par bhī dravyamen aur guṇamen sañgnā -saṅkhyā -lakṣhaṇādi bhed honese
(kathañchit) dravya guṇarūp nahīn hai aur guṇ vah dravyarūp nahīn hai
..106..
ab, atadbhāvako udāharaṇ dvārā spaṣhṭarūpase batalāte hain :
‘sat dravya’, ‘sat paryāy,’ ‘sat guṇ’sattvano vistār chhe;
nathī te -paṇe anyonya teh atatpaṇun gnātavya chhe. 107.