saddravyan sanshcha guṇaḥ sanshchaiv cha paryāy iti vistāraḥ .
yaḥ khalu tasyābhāvaḥ sa tadabhāvo‘tadbhāvaḥ ..107..
yathā khalvekan muktāphalasragdām hār iti sūtramiti muktāphalamiti tredhā vistāryate,
tathaikan dravyan dravyamiti guṇ iti paryāy iti tredhā vistāryate . yathā chaikasya
muktāphalasragdāmnaḥ shuklo guṇaḥ shuklo hāraḥ shuklan sūtran shuklan muktāphalamiti tredhā
vistāryate, tathaikasya dravyasya sattāguṇaḥ saddravyan sadguṇaḥ satparyāy iti tredhā vistāryate .
yathā chaikasmin muktāphalasragdāmni yaḥ shuklo guṇaḥ sa na hāro na sūtran na muktāphalan
yashcha hāraḥ sūtran muktāphalan vā sa na shuklo guṇ itītaretarasya yastasyābhāvaḥ sa tadabhāv-
lakṣhaṇo‘tadbhāvo‘nyatvanibandhanabhūtaḥ, tathaikasmin dravye yaḥ sattāguṇastanna dravyan nānyo guṇo
sthānīyo yo‘sau shuklaguṇaḥ sa pradeshābheden kin kin bhaṇyate . shuklo hār iti shuklan sūtramiti
shuklan muktāphalamiti bhaṇyate, yashcha hāraḥ sūtran muktāphalan vā taistribhiḥ pradeshābheden shuklo guṇo
bhaṇyat iti tadbhāvasya lakṣhaṇamidam . tadbhāvasyeti ko‘rthaḥ . hārasūtramuktāphalānān shuklaguṇen sah
tanmayatvan pradeshābhinnatvamiti . tathā muktātmapadārthe yo‘sau shuddhasattāguṇaḥ sa pradeshābheden kin kin
bhaṇyate . sattālakṣhaṇaḥ paramātmapadārtha iti sattālakṣhaṇaḥ kevalagnānādiguṇ iti sattālakṣhaṇaḥ siddhaparyāy
208pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
anvayārtha : — [sat dravyan ] ‘sat dravya’ [sat cha guṇaḥ ] ‘sat guṇ’ [cha ] aur
[sat cha ev paryāyaḥ ] ‘sat paryāy’ — [iti ] is prakār [vistāraḥ ] (sattāguṇakā)
vistār hai . [yaḥ khalu ] (unamen paraspar) jo [tasya abhāvaḥ ] ‘usakā abhāv’ arthāt
‘usarūp honekā abhāv’ hai [saḥ ] vah [tadbhāvaḥ ] ‘tad -abhāv’ [atadbhāvaḥ ] arthāt
atadbhāv hai ..107..
ṭīkā : — jaise ek 1motiyoṅkī mālā ‘hār’ke rūpamen, ‘sūtra’ (dhāgā) ke rūpamen
aur ‘motī’ ke rūpamen — (tridhā) tīn prakārase vistārit kī jātī hai, usīprakār ek ‘dravya,’
dravyake rūpamen, ‘guṇ’ke rūpamen aur ‘paryāy’ke rūpamen — tīn prakārase vistārit kiyā
jātā hai .
aur jaise ek motiyoṅkī mālākā shuklatva guṇ, ‘shukla hār,’ ‘shukla dhāgā’, aur
‘shukla motī’, — aise tīn prakārase vistārit kiyā jātā hai, usīprakār ek dravyakā sattāguṇ
‘satdravya’, ‘satguṇ’, aur ‘satparyāy’, — aise tīn prakārase vistārit kiyā jātā hai .
aur jis prakār ek motiyoṅkī mālāmen jo shuklatvaguṇ hai vah hār nahīn hai, dhāgā
nahīn hai yā motī nahīn hai, aur jo hār, dhāgā yā motī hai vah shuklatvaguṇ nahīn hai; — isaprakār
1 motiyoṅkī mālā = motī kā hār, mauktikamālā .