guṇasyābhāve dravyasyābhāv ityubhayashūnyatvan syāt . yathā paṭābhāvamātra ev ghaṭo ghaṭābhāvamātra ev paṭ ityubhayorapoharūpatvan, tathā dravyābhāvamātra ev guṇo guṇābhāvamātra ev dravya- mityatrāpyapoharūpatvan syāt . tato dravyaguṇayorekatvamashūnyatvamanapohatvan chechchhatā yathodit evātadbhāvo‘bhyupagantavyaḥ ..108..
jo khalu davvasahāvo pariṇāmo so guṇo sadavisiṭṭho .
sadavaṭṭhidan sahāve davvan ti jiṇovadesoyan ..109.. jīvapradeshebhyaḥ pudgaladravyan bhinnan saddravyāntaran bhavati tathā sattāguṇapradeshebhyo muktajīvadravyan sattāguṇādbhinnan satpr̥uthagdravyāntaran prāpnoti . evan kin siddham . sattāguṇarūpan pr̥uthagdravyan muktātmadravyan cha pr̥uthagiti dravyadvayan jātan, na cha tathā . dvitīyan cha dūṣhaṇan prāpnoti — yathā suvarṇatvaguṇapradeshebhyo dravya tathā guṇ donoṅke abhāvakā prasaṅg ā jāyagā .) (athavā 1apoharūpatā nāmak tīsarā doṣh isaprakār ātā hai : – )
(3) jaise paṭābhāvamātra hī ghaṭ hai, ghaṭābhāvamātra hī paṭ hai, (arthāt vastrake keval abhāv jitanā hī ghaṭ hai, aur ghaṭake keval abhāv jitanā hī vastra hai) — isaprakār donoṅke apoharūpatā hai, usīprakār dravyābhāvamātra hī guṇ aur guṇābhāvamātra hī dravya hogā; — isaprakār isamen bhī (dravya -guṇamen bhī) 1apoharūpatā ā jāyagī, (arthāt keval nakārarūpatākā prasaṅga ā jāyagā .)
isaliye dravya aur guṇakā ekatva, ashūnyatva aur 2anapohatva chāhanevāleko yathokta hī (jaisā kahā vaisā hī) atadbhāv mānanā chāhiye ..108..
ab, sattā aur dravyakā guṇ – guṇīpanā siddha karate hain : —
pariṇām dravyasvabhāv je, te guṇ ‘sat’-avishiṣhṭa chhe; ‘dravyo svabhāve sthit sat chhe’ – e ja ā upadesh chhe. 109.
212pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. apoharūpatā = sarvathā nakārātmakatā; sarvathā bhinnatā . (dravya aur guṇamen ek -dūsarekā keval nakār hī ho to ‘dravya guṇavālā hai’ ‘yah guṇ is dravyakā hai’ — ityādi kathanase sūchit kisī prakārakā sambandha hī dravya aur guṇake nahīn banegā .)
2. anapohatva = apoharūpatākā na honā; keval nakārātmakatākā na honā .