sparshinyāḥ pratikṣhaṇan ten ten svabhāven pariṇamanāt . dravyasvabhāvabhūt ev tāvatpariṇāmaḥ .
sa tvastitvabhūtadravyavr̥uttyātmakatvātsadavishiṣhṭo dravyavidhāyako guṇ eveti sattādravyayo-
rguṇaguṇibhāvaḥ siddhayati ..109..
ath guṇaguṇinornānātvamupahanti —
ṇatthi guṇo tti va koī pajjāo ttīh vā viṇā davvan .
davvattan puṇ bhāvo tamhā davvan sayan sattā ..110..
cha guṇī bhavatīti pratipādayati — jo khalu davvasahāvo pariṇāmo yaḥ khalu sphu ṭan dravyasya svabhāvabhūtaḥ
pariṇāmaḥ pañchendriyaviṣhayānubhavarūpamanovyāpārotpannasamastamanoratharūpavikalpajālābhāve sati yashchidā-
nandaikānubhūtirūpaḥ svasthabhāvastasyotpādaḥ, pūrvoktavikalpajālavināsho vyayaḥ, tadubhayādhārabhūtajīvatvan
dhrauvyamityuktalakṣhaṇotpādavyayadhrauvyātmakajīvadravyasya svabhāvabhūto yo‘sau pariṇāmaḥ so guṇo sa guṇo
bhavati . sa pariṇāmaḥ kathambhūtaḥ sanguṇo bhavati . sadavisiṭṭho sato‘stitvādavishiṣhṭo‘bhinnastadutpādāditrayan
tiṣhṭhatyastitvan chaikan tiṣhṭhatyastitven sah kathamabhinno bhavatīti chet . ‘‘utpādavyayadhrauvyayuktan sat’’
iti vachanāt . evan sati sattaiv guṇo bhavatītyarthaḥ . iti guṇavyākhyānan gatam . sadavaṭṭhidan sahāve davvan ti
sadavasthitan svabhāve dravyamiti . dravyan paramātmadravyan bhavati . kin kartr̥u . saditi . ken . abhed-
nayen . kathambhūtam . sat avasthitam . kva . utpādavyayadhrauvyātmakasvabhāve . jiṇovadesoyan ayan
jinopadesh iti ‘sadavaṭṭhidan sahāve davvan davvassa jo hu pariṇāmo’ ityādipūrvasūtre yaduktan
tadevedan vyākhyānam, guṇakathanan punaradhikamiti tātparyam . yathedan jīvadravye guṇaguṇinorvyākhyānan
214pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
(vah vr̥utti – astitva) pratikṣhaṇ us -us svabhāvarūp pariṇamit hotī hai .
(isaprakār) pratham to dravyakā svabhāvabhūt pariṇām hai; aur vah (utpād -vyay-
dhrauvyātmak pariṇām) astitvabhūt aisī dravyakī vr̥uttisvarūp honese, ‘sat’ se avishiṣhṭa,
dravyavidhāyak (-dravyakā rachayitā) guṇ hī hai . — isaprakār sattā aur dravyakā guṇaguṇīpanā
siddha hotā hai ..109..
ab guṇ aur guṇīke anekatvakā khaṇḍan karate hain : —
paryāy ke guṇ evun koī na dravya viṇ vishve dīse;
dravyatva chhe vaḷī bhāv; tethī dravya pote sattva chhe . 110.