na khalu dravyātpr̥uthagbhūto guṇ iti vā paryāy iti vā kashchidapi syāt; yathā suvarṇātpr̥uthagbhūtan tatpītatvādikamiti vā tatkuṇḍalatvādikamiti vā . ath tasya tu dravyasya svarūpavr̥uttibhūtamastitvākhyan yaddravyatvan sa khalu tadbhāvākhyo guṇ ev bhavan kin hi dravyātpr̥uthagbhūtatven vartate . na vartat ev . tarhi dravyan sattā‘stu svayamev ..110..
evamvihan sahāve davvan davvatthapajjayatthehin .
kr̥utan tathā sarvadravyeṣhu gnātavyamiti ..109.. ath guṇaparyāyābhyān sah dravyasyābhedan darshayati — ṇatthi nāsti na vidyate . sa kaḥ . guṇo tti va koī guṇ iti kashchit . na kevalan guṇaḥ pajjāo ttīh vā paryāyo vetīh . katham . viṇā vinā . kin vinā . davvan dravyam . idānīn dravyan kathyate . davvattan puṇ bhāvo dravyatvamastitvam . tatpunaḥ kin bhaṇyate . bhāvaḥ . bhāvaḥ ko‘rthaḥ . utpādavyayadhrauvyātmakasadbhāvaḥ . tamhā davvan sayan sattā tasmādabhedanayen sattā svayamev dravyan bhavatīti . tadyathā — muktātmadravye paramāvāptirūpo
anvayārtha : — [ih ] is vishvamen [guṇaḥ iti vā kashchit ] guṇ aisā kuchh [paryāyaḥ iti vā ] yā paryāy aisā kuchh [dravyan vinā nāsti ] dravyake binā (-dravyase pr̥uthak) nahīn hotā; [dravyatvan punaḥ bhāvaḥ ] aur dravyatva vah bhāv hai (arthāt astitva guṇ hai); [tasmāt ] isaliye [dravyan svayam sattā ] dravya svayam sattā (astitva) hai ..110..
ṭīkā : — vāstavamen dravyase pr̥uthagbhūt (bhinna) aisā koī guṇ yā aisī koī paryāy kuchh nahīn hotā; jaise — suvarṇase pr̥uthagbhūt usakā pīlāpan ādi yā usakā kuṇḍalatvādi nahīn hotā tadanusār . ab, us dravyake svarūpakī vr̥uttibhūt jo ‘astitva’ nāmase kahā jānevālā dravyatva vah usakā ‘bhāv’ nāmase ka hā jānevālā guṇ hī honese, kyā vah dravyase pr̥uthakrūp vartatā hai ? nahīn hī vartatā . tab phi ra dravya svayamev sattā ho ..110..
ab, dravyake sat -utpād aur asat -utpād honemen avirodh siddha karate hain : —