Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 216 of 513
PDF/HTML Page 249 of 546

 

evamvidhan svabhāve dravyan dravyārthaparyāyārthābhyām .
sadasadbhāvanibaddhan prādurbhāvan sadā labhate ..111..

evametadyathoditaprakārasākalyākalaṅk lāñchhanamanādinidhanan satsvabhāve prādurbhāvamāskandati dravyam . sa tu prādurbhāvo dravyasya dravyābhidheyatāyān sadbhāvanibaddha ev syāt; paryāyābhidheyatāyān tvasadbhāvanibaddha ev . tathā hiyadā dravyamevābhidhīyate na paryāyāstadā prabhavāvasān- varjitābhiryaugapadyapravr̥uttābhirdravyaniṣhpādikābhiranvayashaktibhiḥ prabhavāvasānalāñchhanāḥ kramapravr̥uttāḥ mokṣhaparyāyaḥ kevalagnānādirūpo guṇasamūhashcha yen kāraṇen taddvayamapi paramātmadravyan vinā nāsti, na vidyate . kasmāt . pradeshābhedāditi . utpādavyayadhrauvyātmakashuddhasattārūpan muktātmadravyan bhavati . tasmādabheden sattaiv dravyamityarthaḥ . yathā muktātmadravye guṇaparyāyābhyān sahābhedavyākhyānan kr̥utan tathā yathāsambhavan sarvadravyeṣhu gnātavyamiti ..110.. evan guṇaguṇivyākhyānarūpeṇ prathamagāthā, dravyasya guṇaparyāyābhyān sah bhedo nāstīti kathanarūpeṇ dvitīyā cheti svatantragāthādvayen ṣhaṣhṭhasthalan gatam .. ath dravyasya dravyārthikaparyāyārthikanayābhyān sadutpādāsadutpādau darshayatievamvihasabbhāve evamvidhasadbhāve sattālakṣhaṇamutpādavyayadhrauvyalakṣhaṇan guṇaparyāyalakṣhaṇan dravyan chetyevamvidhapūrvoktasadbhāve sthitan, athavā evamvihan sahāve iti pāṭhāntaram . tatraivamvidhan pūrvoktalakṣhaṇan svakīyasadbhāve sthitam . kim . davvan dravyan kartr̥u . kin

anvayārtha :[evamvidhan dravyan ] aisā (pūrvokta) dravya [svabhāve ] svabhāvamen [dravyārthaparyāyārthābhyān ] dravyārthik aur paryāyārthik nayoṅke dvārā [sadasadbhāvanibaddhan prādurbhāvan ] sadbhāvasambaddha aur asadbhāvasambaddha utpādako [sadā labhate ] sadā prāpta karatā hai ..111..

ṭīkā :isaprakār yathodit (pūrvakathit) sarva prakārase 1akalaṅk lakṣhaṇavālā, anādinidhan vah dravya sat -svabhāvamen (astitvasvabhāvamen) utpādako prāpta hotā hai . dravyakā vah utpād, dravyakī 2abhidheyatāke samay sadbhāvasambaddha hī hai aur paryāyoṅkī abhidheyatāke samay asadbhāvasambaddha hī hai . ise spaṣhṭa samajhāte hain :

jab dravya hī kahā jātā haiparyāyen nahīn, tab utpattivināsh rahit, yugapat pravartamān, dravyako utpanna karanevālī 3anvayashaktiyoṅke dvārā, utpattivināshalakṣhaṇavālī, kramashaḥ pravartamān,

hotī hain aur dravyako utpanna karatī hain . gnān, darshan, chāritra ityādi ātmadravyakī anvayashaktiyān̐ hain .)

216pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. akalaṅk = nirdoṣh (yah dravya pūrvakathit sarvaprakār nirdoṣh lakṣhaṇavālā hai .)

2. abhidheyatā = kahane yogyapanā; vivakṣhā; kathanī .

3. anvayashakti = anvayarūpashakti . (anvayashaktiyān̐ utpatti aur nāshase rahit hain, ek hī sāth pravr̥utta