evamvidhan svabhāve dravyan dravyārthaparyāyārthābhyām .
sadasadbhāvanibaddhan prādurbhāvan sadā labhate ..111..
evametadyathoditaprakārasākalyākalaṅk lāñchhanamanādinidhanan satsvabhāve prādurbhāvamāskandati
dravyam . sa tu prādurbhāvo dravyasya dravyābhidheyatāyān sadbhāvanibaddha ev syāt; paryāyābhidheyatāyān
tvasadbhāvanibaddha ev . tathā hi — yadā dravyamevābhidhīyate na paryāyāstadā prabhavāvasān-
varjitābhiryaugapadyapravr̥uttābhirdravyaniṣhpādikābhiranvayashaktibhiḥ prabhavāvasānalāñchhanāḥ kramapravr̥uttāḥ
mokṣhaparyāyaḥ kevalagnānādirūpo guṇasamūhashcha yen kāraṇen taddvayamapi paramātmadravyan vinā nāsti,
na vidyate . kasmāt . pradeshābhedāditi . utpādavyayadhrauvyātmakashuddhasattārūpan muktātmadravyan bhavati .
tasmādabheden sattaiv dravyamityarthaḥ . yathā muktātmadravye guṇaparyāyābhyān sahābhedavyākhyānan kr̥utan tathā
yathāsambhavan sarvadravyeṣhu gnātavyamiti ..110.. evan guṇaguṇivyākhyānarūpeṇ prathamagāthā, dravyasya
guṇaparyāyābhyān sah bhedo nāstīti kathanarūpeṇ dvitīyā cheti svatantragāthādvayen ṣhaṣhṭhasthalan gatam .. ath
dravyasya dravyārthikaparyāyārthikanayābhyān sadutpādāsadutpādau darshayati – evamvihasabbhāve evamvidhasadbhāve
sattālakṣhaṇamutpādavyayadhrauvyalakṣhaṇan guṇaparyāyalakṣhaṇan dravyan chetyevamvidhapūrvoktasadbhāve sthitan, athavā evamvihan
sahāve iti pāṭhāntaram . tatraivamvidhan pūrvoktalakṣhaṇan svakīyasadbhāve sthitam . kim . davvan dravyan kartr̥u . kin
1. akalaṅk = nirdoṣh (yah dravya pūrvakathit sarvaprakār nirdoṣh lakṣhaṇavālā hai .)
2. abhidheyatā = kahane yogyapanā; vivakṣhā; kathanī .
3. anvayashakti = anvayarūpashakti . (anvayashaktiyān̐ utpatti aur nāshase rahit hain, ek hī sāth pravr̥utta
hotī hain aur dravyako utpanna karatī hain . gnān, darshan, chāritra ityādi ātmadravyakī anvayashaktiyān̐ hain .)
216pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
anvayārtha : — [evamvidhan dravyan ] aisā (pūrvokta) dravya [svabhāve ] svabhāvamen
[dravyārthaparyāyārthābhyān ] dravyārthik aur paryāyārthik nayoṅke dvārā [sadasadbhāvanibaddhan prādurbhāvan ]
sadbhāvasambaddha aur asadbhāvasambaddha utpādako [sadā labhate ] sadā prāpta karatā hai ..111..
ṭīkā : — isaprakār yathodit (pūrvakathit) sarva prakārase 1akalaṅk lakṣhaṇavālā,
anādinidhan vah dravya sat -svabhāvamen (astitvasvabhāvamen) utpādako prāpta hotā hai . dravyakā
vah utpād, dravyakī 2abhidheyatāke samay sadbhāvasambaddha hī hai aur paryāyoṅkī abhidheyatāke
samay asadbhāvasambaddha hī hai . ise spaṣhṭa samajhāte hain : —
jab dravya hī kahā jātā hai — paryāyen nahīn, tab utpattivināsh rahit, yugapat pravartamān,
dravyako utpanna karanevālī 3anvayashaktiyoṅke dvārā, utpattivināshalakṣhaṇavālī, kramashaḥ pravartamān,