Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 220 of 513
PDF/HTML Page 253 of 546

 

jīvo bhavan bhaviṣhyati naro‘maro vā paro bhūtvā punaḥ .
kin dravyatvan prajahāti na jahadanyaḥ kathan bhavati ..112..

dravyan hi tāvad dravyatvabhūtāmanvayashaktin nityamapyaparityajadbhavati sadev . yastu dravyasya paryāyabhūtāyā vyatirekavyakteḥ prādurbhāvaḥ tasminnapi dravyatvabhūtāyā anvayashakteraprachyavanād dravyamananyadev . tato‘nanyatven nishchīyate dravyasya sadutpādaḥ . tathā hijīvo dravyan bhavannārakatiryaṅmanuṣhyadevasiddhatvānāmanyatamen paryāyeṇ dravyasya paryāyadurlalitavr̥uttitvād- vashyamev bhaviṣhyati . sa hi bhūtvā cha ten kin dravyatvabhūtāmanvayashaktimujjhati, nojjhati . kin kin bhaviṣhyati . nirvikārashuddhopayogavilakṣhaṇābhyān shubhāshubhopayogābhyān pariṇamya ṇaro‘maro vā paro naro devaḥ parastiryaṅnārakarūpo vā nirvikārashuddhopayogen siddho vā bhaviṣhyati . bhavīy puṇo evan pūrvoktaprakāreṇ punarbhūtvāpi . athavā dvitīyavyākhyānam . bhavan vartamānakālāpekṣhayā bhaviṣhyati bhāvikālāpekṣhayā bhūtvā bhūtakālāpekṣhayā cheti kālatraye chaivan bhūtvāpi kin davvattan pajahadi kin dravyatvan parityajati . ṇa chayadi dravyārthikanayen dravyatvan na tyajati, dravyādbhinno na bhavati . aṇṇo kahan havadi

anvayārtha :[jīvaḥ ] jīv [bhavan ] pariṇamit hotā huā [naraḥ ] manuṣhya, [amaraḥ ] dev [vā ] athavā [paraḥ ] anya (-tiryañch, nārakī yā siddha) [bhaviṣhyati ] hogā, [punaḥ ] parantu [bhūtvā ] manuṣhya devādi hokar [kin ] kyā vah [dravyatvan prajahāti ] dravyatvako chhoṛ detā hai ? [na jahat ] nahīn chhoṛatā huā vah [anyaḥ kathan bhavati ] anya kaise ho sakatā hai ? (arthāt vah anya nahīn, vahakā vahī hai .)..112..

ṭīkā :pratham to dravya dravyatvabhūt anvayashaktiko kabhī bhī na chhoṛatā huā sat (vidyamān) hī hai . aur dravyake jo paryāyabhūt vyatirekavyaktikā utpād hotā hai usamen bhī dravyatvabhūt anvayashaktikā achyutapanā honese dravya ananya hī hai, (arthāt us utpādamen bhī anvayashakti to apatit -avinaṣhṭa -nishchal honese dravya vahakā vahī hai, anya nahīn .) isaliye ananyapaneke dvārā dravyakā sat -utpād nishchit hotā hai, (arthāt uparokta kathanānusār dravyakā dravyāpekṣhāse ananyapanā honese, usake sat -utpād hai,aisā ananyapane dvārā siddha hotā hai .)

isī bātako (udāharaṇ se) spaṣhṭa kiyā jātā hai :

jīv dravya honese aur dravya paryāyommen vartanese jīv nārakatva, tiryañchatva, manuṣhyatva, devatva aur siddhatvamense kisī ek paryāyamen avashyamev (pariṇamit) hogā . parantu vah jīv us paryāyarūp hokar kyā dravyatvabhūt anvayashaktiko chhoṛatā hai ? nahīn chhoṛatā .

220pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-