syādastyev 1, syānnāstyev 2, syādavaktavyamev 3, syādastināstyev 4, syād- styavaktavyamev 5, syānnāstyavaktavyamev 6, syādastināstyavaktavyameveti 7, svarūpeṇ 1, pararūpeṇ 2, svapararūpayaugapadyen 3, svapararūpakra meṇ 4, svarūpasvapararūpayaugapadyābhyān 5, pararūpasvapararūpayaugapadyābhyān 6, svarūpapararūpasvapararūpayaugapadyaiḥ 7, ādishyamānasya svarūpeṇ ko‘rthaḥ . kathañchit . kathañchitko‘rthaḥ . vivakṣhitaprakāreṇ svadravyādichatuṣhṭayen . tachchatuṣhṭayan shuddha- jīvaviṣhaye kathyate . shuddhaguṇaparyāyādhārabhūtan shuddhātmadravyan dravyan bhaṇyate, lokākāshapramitāḥ shuddhāsaṅkhyeyapradeshāḥ kṣhetran bhaṇyate, vartamānashuddhaparyāyarūpapariṇato vartamānasamayaḥ kālo bhaṇyate, shuddhachaitanyan bhāvashchetyuktalakṣhaṇadravyādichatuṣhṭay iti prathamabhaṅgaḥ 1 . ṇatthi tti ya syānnāstyev . syāditi
anvayārtha : — [dravyan ] dravya [asti iti cha ] kisī paryāyase ‘asti’, [nāsti iti cha ] kisī paryāyase ‘nāsti’ [punaḥ ] aur [avaktavyam iti bhavati ] kisī paryāyase ‘avaktavya’ hai, [kenachit paryāyeṇ tu tadubhayan ] aur kisī paryāyase ‘asti- nāsti’ [vā ] athavā [anyat ādiṣhṭam ] kisī paryāyase anya tīn bhaṅgarūp kahā gayā hai ..115..
ṭīkā : — dravya (1) svarūpāpekṣhāse ‘syāt asti’; (2) pararūpakī apekṣhāse ‘syāt nāsti’; (3) svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt 2avaktavya’; (4) svarūp -pararūpake kramakī apekṣhāse ‘syāt asti -nāsti’; (5) svarūpakī aur svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt asti -avaktavya’; (6) pararūpakī aur svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt nāsti’, avaktavya; aur (7) svarūpakī, pararūpakī tathā svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt asti -nāsti -avaktavya’ hai . 1. ‘syāt’ = kathañchit; kisīprakār; kisī apekṣhāse . (pratyek dravya svachatuṣhṭayakī apekṣhāse — svadravya,
guṇ -paryāyoṅkā ādhārabhūt shuddhātmadravya vah dravya hai; lokākāshapramāṇ shuddha asaṅkhyapradesh vah kṣhetra hai, shuddha paryāyarūpase pariṇat vartamān samay vah kāl hai, aur shuddha chaitanya vah bhāv hai .) 2. avaktavya = jo kahā na jā sake . (ek hī sāth svarūp tathā pararūpakī apekṣhāse dravya kathanamen nahīn