Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 226 of 513
PDF/HTML Page 259 of 546

 

226pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
astīti cha nāstīti cha bhavatyavaktavyamiti punardravyam .
paryāyeṇ tu kenachit tadubhayamādiṣhṭamanyadvā ..115..

syādastyev 1, syānnāstyev 2, syādavaktavyamev 3, syādastināstyev 4, syād- styavaktavyamev 5, syānnāstyavaktavyamev 6, syādastināstyavaktavyameveti 7, svarūpeṇ 1, pararūpeṇ 2, svapararūpayaugapadyen 3, svapararūpakra meṇ 4, svarūpasvapararūpayaugapadyābhyān 5, pararūpasvapararūpayaugapadyābhyān 6, svarūpapararūpasvapararūpayaugapadyaiḥ 7, ādishyamānasya svarūpeṇ ko‘rthaḥ . kathañchit . kathañchitko‘rthaḥ . vivakṣhitaprakāreṇ svadravyādichatuṣhṭayen . tachchatuṣhṭayan shuddha- jīvaviṣhaye kathyate . shuddhaguṇaparyāyādhārabhūtan shuddhātmadravyan dravyan bhaṇyate, lokākāshapramitāḥ shuddhāsaṅkhyeyapradeshāḥ kṣhetran bhaṇyate, vartamānashuddhaparyāyarūpapariṇato vartamānasamayaḥ kālo bhaṇyate, shuddhachaitanyan bhāvashchetyuktalakṣhaṇadravyādichatuṣhṭay iti prathamabhaṅgaḥ 1 . ṇatthi tti ya syānnāstyev . syāditi

anvayārtha :[dravyan ] dravya [asti iti cha ] kisī paryāyase ‘asti’, [nāsti iti cha ] kisī paryāyase ‘nāsti’ [punaḥ ] aur [avaktavyam iti bhavati ] kisī paryāyase ‘avaktavya’ hai, [kenachit paryāyeṇ tu tadubhayan ] aur kisī paryāyase ‘asti- nāsti’ [vā ] athavā [anyat ādiṣhṭam ] kisī paryāyase anya tīn bhaṅgarūp kahā gayā hai ..115..

ṭīkā :dravya (1) svarūpāpekṣhāse ‘syāt asti’; (2) pararūpakī apekṣhāse ‘syāt nāsti’; (3) svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt 2avaktavya’; (4) svarūp -pararūpake kramakī apekṣhāse ‘syāt asti -nāsti’; (5) svarūpakī aur svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt asti -avaktavya’; (6) pararūpakī aur svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt nāsti’, avaktavya; aur (7) svarūpakī, pararūpakī tathā svarūp -pararūpakī yugapat apekṣhāse ‘syāt asti -nāsti -avaktavya’ hai . 1. ‘syāt’ = kathañchit; kisīprakār; kisī apekṣhāse . (pratyek dravya svachatuṣhṭayakī apekṣhāsesvadravya,

svakṣhetra, svakāl aur svabhāvakī apekṣhāse‘asti’ hai . shuddha jīvakā svachatuṣhṭay isaprakār hai :shuddha

guṇ -paryāyoṅkā ādhārabhūt shuddhātmadravya vah dravya hai; lokākāshapramāṇ shuddha asaṅkhyapradesh vah kṣhetra hai, shuddha paryāyarūpase pariṇat vartamān samay vah kāl hai, aur shuddha chaitanya vah bhāv hai .) 2. avaktavya = jo kahā na jā sake . (ek hī sāth svarūp tathā pararūpakī apekṣhāse dravya kathanamen nahīn

ā sakatā, isaliye ‘avaktavya hai .)