paramaḥ nīrāgaparamātmopalambhapariṇatirūpaḥ āgamabhāṣhayā paramayathākhyātachāritrarūpo vā yo‘sau paramo dharmaḥ, sa kevalagnānādyanantachatuṣhṭayavyaktirūpasya kāryasamayasārasyotpādakatvātsaphalo‘pi naranārakādi- paryāyakāraṇabhūtan gnānāvaraṇādikarmabandhan notpādayati, tataḥ kāraṇānniṣhphalaḥ . tato gnāyate naranārakādisansārakāryan mithyātvarāgādikriyāyāḥ phalamiti . athavāsya sūtrasya dvitīyavyākhyānan kriyate — yathā shuddhanayen rāgādivibhāven na pariṇamatyayan jīvastathaivāshuddhanayenāpi na pariṇamatīti yaduktan sāṅkhyen tannirākr̥utam . kathamiti chet . ashuddhanayen mithyātvarāgādivibhāvapariṇat- jīvānān naranārakādiparyāyapariṇatidarshanāditi . evan prathamasthale sūtragāthā gatā ..116.. ath manuṣhyādikāryakī niṣhpādak honese saphal hī hai; aur, jaise dūsare aṇuke sāth sambandh jisakā naṣhṭa ho gayā hai aise aṇukī pariṇati dviaṇuk kāryakī niṣhpādak nahīn hai usīprakār, mohake sāth milanakā nāsh hone par vahī kriyā — dravyakī paramasvabhāvabhūt honese ‘paramadharma’ nāmase kahī jānevālī aisī — manuṣhyādikāryakī niṣhpādak na honese aphal hī hai .
bhāvārtha : — chaitanyapariṇati vah ātmākī kriyā hai . moh rahit kriyā manuṣhyādi- paryāyarūp phal utpanna nahīn karatī, aur moh sahit 1kriyā avashya manuṣhyādiparyāyarūp phal utpanna karatī hai . moh sahit bhāv ek prakārake nahīn hote, isaliye usake phalarūp manuṣhyādiparyāyen bhī ṭaṅkotkīrṇa – shāshvat – ekarūp nahīn hotīn .. 116..
ab, yah vyakta karate hain ki manuṣhyādiparyāyen jīvako kriyāke phal hain : — 1. mūl gāthāmen prayukta ‘kriyā’ shabdase moh sahit kriyā samajhanī chāhiye . moh rahit kriyāko to ‘param
nāmākhya karma svabhāvathī nij jīvadravya -svabhāvane abhibhūt karī tiryañch, dev, manuṣhya vā nārak kare. 117.