vartyādhāreṇ dīpashikhārūpeṇ pariṇamayati, tathā karmāgniḥ kartā tailasthānīyan shuddhātmasvabhāvan tiraskr̥utya vartisthānīyasharīrādhāreṇ dīpashikhāsthānīyanaranārakādiparyāyarūpeṇ pariṇamayati . tato gnāyate manuṣhyādiparyāyāḥ nishchayanayen karmajanitā iti ..117.. ath naranārakādiparyāyeṣhu kathan jīvasya svabhāvābhibhavo jātastatra kin jīvābhāv iti prashne pratyuttaran dadāti — ṇaraṇārayatiriyasurā jīvā naranārakatiryaksuranāmāno jīvāḥ santi tāvat . khalu sphu ṭam . kathambhūtāḥ . ṇāmakammaṇivvattā naranārakādisvakīyasvakīyanāmakarmaṇā nirvr̥uttāḥ . ṇa hi te laddhasahāvā kintu yathā māṇikyabaddhasuvarṇa- kaṅkaṇeṣhu māṇikyasya hi mukhyatā nāsti, tathā te jīvāshchidānandaikashuddhātmasvabhāvamalabhamānāḥ santo kiyā jānevālā dīpak jyotikā kārya hai, usīprakār karmasvabhāvake dvārā jīvake svabhāvakā parābhav karake kī jānevālī manuṣhyādiparyāyen karmake kārya hain .
bhāvārtha : — manuṣhyādiparyāyen 116vīn gāthāmen kahī gaī rāg -dveṣhamay kriyāke phal hain; kyoṅki us kriyāse karmabandha hotā hai, aur karma jīvake svabhāvakā parābhav karake manuṣhyādiparyāyoṅko utpanna karate hain ..117..
ab yah nirṇay karate hain ki manuṣhyādiparyāyommen jīvake svabhāvakā parābhav kis kāraṇase hotā hai ? : —
anvayārtha : — [naranārakatiryaksurāḥ jīvāḥ ] manuṣhya, nārak, tiryañch aur devarūp jīv [khalu ] vāstavamen [nāmakarma nirvr̥uttāḥ ] nāmakarmase niṣhpanna hain . [hi ] vāstavamen [svakarmāṇi ] ve apane karmarūpase [pariṇamamānāḥ ] pariṇamit hote hain isaliye [te na labdhasvabhāvāḥ ] unhen svabhāvakī upalabdhi nahīn hai ..118..
nij karmarūp pariṇamanathī ja svabhāvalabdhi na temane. 118.