appā pariṇāmappā pariṇāmo ṇāṇakammaphalabhāvī .
bhaṇyate . saiv karmachetaneti . tamaṇegavidhan bhaṇidan tachcha karma shubhāshubhshuddhopayogabhedenānekavidhan trividhan bhaṇitam . idānīn phalachetanā kathyate — phalan ti sokkhan va dukkhan vā phalamiti sukhan vā duḥkhan vā . viṣhayānurāgarūpan yadashubhopayogalakṣhaṇan karma tasya phalamākulatvotpādakan nārakādiduḥkhan, yachcha dharmānu- rāgarūpan shubhopayogalakṣhaṇan karma tasya phalan chakravartyādipañchendriyabhogānubhavarūpan, tachchāshuddhanishchayen sukhamapyākulotpādakatvāt shuddhanishchayen duḥkhamev . yachcha rāgādivikalparahitashuddhopayogapariṇatirūpan karma tasya phalamanākulatvotpādakan paramānandaikarūpasukhāmr̥utamiti . evan gnānakarmakarmaphalachetanāsvarūpan gnāt-
bhāvārtha : — jisamen sva, sva -rūpase aur par -rūpase (paraspar ekamek huye binā, spaṣhṭa bhinnatāpūrvak) ek hī sāth pratibhāsit ho so gnān hai .
jīvake dvārā kiyā jānevālā bhāv vah (jīvakā) karma hai . usake mukhya do bhed hain : (1) nirupādhik (svābhāvik) shuddhabhāvarūp karma, aur (2) aupādhik shubhāshubhabhāvarūp karma .
is karmake dvārā utpanna honevālā sukh athavā duḥkh karmaphal hai . vahān̐, dravyakarmarūp upādhimen yukta na honese jo nirupādhik shuddhabhāvarūp karma hotā hai, usakā phal to anākulatā jisakā lakṣhaṇ hai aisā svabhāvabhūt sukh hai; aur dravyakarmarūp upādhimen yukta honese jo aupādhik shubhāshubhabhāvarūp karma hotā hai, usakā phal vikārabhūt duḥkh hai, kyoṅki usamen anākulatā nahīn, kintu ākulatā hai .
isaprakār gnān, karma aur karmaphalakā svarūp kahā gayā ..124..
ab gnān, karma aur karmaphalako ātmārūpase nishchit karate hain : —
anvayārtha : — [ātmā pariṇāmātmā ] ātmā pariṇāmātmak hai; [pariṇāmaḥ ] pariṇām [gnānakarmaphalabhāvī ] gnānarūp, karmarūp aur karmaphalarūp hotā hai; [tasmāt ] isaliye [gnānan
pariṇām -ātmak jīv chhe, pariṇām gnānādik bane; tethī karamaph ḷa, karma tem ja gnān ātmā jāṇaje. 125.