dravyamāshritya parānāshrayatven vartamānailiṅgyate gamyate dravyametairiti liṅgāni guṇāḥ . te cha yaddravyan bhavati na tad guṇā bhavanti, ye guṇā bhavanti te na dravyan bhavatīti dravyādatadbhāven vishiṣhṭāḥ santo liṅgaliṅgiprasiddhau taliṅgatvamupaḍhaukante . ath te dravyasya jīvo‘yam- jīvo‘yamityādivisheṣhamutpādayanti, svayamapi tadbhāvavishiṣhṭatvenopāttavisheṣhatvāt . yato hi yasya yasya dravyasya yo yaḥ svabhāvastasya tasya ten ten vishiṣhṭatvātteṣhāmasti visheṣhaḥ . at ev cha mūrtānāmamūrtānān cha dravyāṇān mūrtatvenāmūrtatven cha tadbhāven vishiṣhṭatvādime mūrtā guṇā ime amūrtā iti teṣhān visheṣho nishcheyaḥ ..130..
ath mūrtāmūrtaguṇānān lakṣhaṇasambandhamākhyāti — gnātavyāḥ . te cha kathambhūtāḥ . atabbhāvavisiṭṭhā atadbhāvavishiṣhṭāḥ . tadyathā – shuddhajīvadravye ye kevalagnānādiguṇāsteṣhān shuddhajīvapradeshaiḥ sah yadekatvamabhinnatvan tanmayatvan sa tadbhāvo bhaṇyate, teṣhāmev guṇānān taiḥ pradeshaiḥ sah yadā sañgnālakṣhaṇaprayojanādibhedaḥ kriyate tadā punaratadbhāvo bhaṇyate, tenātadbhāven sañgnādibhedarūpeṇ svakīyasvakīyadravyeṇ sah vishiṣhṭā bhinnā iti, dvitīyavyākhyānen punaḥ svakīy- dravyeṇ sah tadbhāven tanmayatvenānyadravyādvishiṣhṭā bhinnā ityabhiprāyaḥ . evan guṇabheden dravyabhedo
ṭīkā : — dravyakā āshray lekar aur parake āshrayake binā pravartamān honese jinake dvārā dravya ‘liṅgit’ (-prāpta) hotā hai – pahichānā jā sakatā hai, aise liṅg guṇ hain . ve (guṇ), ‘jo dravya hain ve guṇ nahīn hain, jo guṇ hain ve dravya nahīn hain’ — is apekṣhāse dravyase 1atadbhāvake dvārā vishiṣhṭa (-bhinna) vartate hue, liṅg aur 2liṅgīke rūpamen prasiddhi (khyāti) ke samay dravyake liṅgatvako prāpta hote hain . ab, ve dravyamen ‘yah jīv hai, yah ajīv hai’ aisā visheṣh (-bhed) utpanna karate hain, kyoṅki svayam bhī 3tadbhāvake dvārā 4vishiṣhṭa honese visheṣhako prāpta hain . jis -jis dravyakā jo -jo svabhāv ho us -usakā us -usake dvārā vishiṣhṭatva honese unamen visheṣh (-bhed) hain; aur isīliye mūrta tathā amūrta dravyoṅkā mūrtatva -amūrtatvarūp tadbhāvake dvārā vishiṣhṭatva honese unamen is prakārake bhed nishchit karanā chāhiye ki ‘yah mūrta guṇ hain aur yah amūrtaguṇ hain’ ..130..
ab, mūrta aur amūrta guṇoṅke lakṣhaṇ tathā sambandh (arthāt unakā kin dravyoṅke sāth sambandh hai yah) kahate hain : —
258pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. atadbhāv = (kathañchit) usarūp nahīn honā vah;
2. liṅgī = liṅgavālā, (visheṣhaguṇ vah liṅg – chihna – lakṣhaṇ hai aur liṅgī vah dravya hai ) .
3. tadbhāv = usarūp, usapanā; usapanese honā; svarūp .
4. vishiṣhṭa = visheṣhatāvālā; khās; bhinna .