saṅkhyeyapradeshaprastārarūpatvādadharmasya, sarvavyāpyanantapradeshaprastārarūpatvādākāshasya cha pradeshavattvam . kālāṇostu dravyeṇ pradeshamātratvātparyāyeṇ tu parasparasamparkāsambhavādapradeshatvamevāsti . tataḥ kāladravyamapradeshan, sheṣhadravyāṇi pradeshavanti ..135..
logālogesu ṇabho dhammādhammehin ādado logo .
dharmādharmayoḥ punaravasthitarūpeṇ lokākāshapramitāsaṅkhyeyapradeshatvam . skandhākārapariṇatapudgalānān tu saṅkhyeyāsaṅkhyeyānantapradeshatvam . kintu pudgalavyākhyāne pradeshashabden paramāṇavo grāhyā, na cha kṣhetra- pradeshāḥ . kasmāt . pudgalānāmanantapradeshakṣhetre‘vasthānābhāvāditi . paramāṇorvyaktirūpeṇaikapradeshatvan shaktirūpeṇopachāreṇ bahupradeshatvan cha . ākāshasyānantā iti . ṇatthi pades tti kālassa na santi pradeshā iti kālasya . kasmāt . dravyarūpeṇaikapradeshatvāt, parasparabandhābhāvātparyāyarūpeṇāpīti ..135.. ath tamevārthan draḍhayati —
pradeshoṅke prastārarūp honese adharma pradeshavān hai; aur sarvavyāpī anantapradeshoṅke prastārarūp honese ākāsh pradeshavān hai . kālāṇu to dravyase pradeshamātra honese aur paryāyase paraspar samparka na honese apradeshī hī hai . isaliye kāladravya apradeshī hai aur sheṣh dravya pradeshavān hain ..135.. ab, yah batalāte hain ki pradeshī aur apradeshī dravya kahān̐ rahate hain : —
anvayārtha : — [nabhaḥ ] ākāsh [lokālokayoḥ ] lokālokamen hai, [lokaḥ ] lok [dharmādharmābhyām ātataḥ ] dharma aur adharmase vyāpta hai, [sheṣhau pratītya ] sheṣh do dravyoṅkā āshray lekar [kālaḥ ] kāl hai, [punaḥ ] aur [sheṣhau ] sheṣh do dravya [jīvāḥ pudgalāḥ ] jīv aur pudgal hain ..136..
loke aloke ābh, lok adharma -dharmathī vyāpta chhe, chhe sheṣh -āshrit kāḷ, ne jīv -pudgalo te sheṣh chhe. 136.
268pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-