evamākāshapadārthādākālapadārthāchcha samastairev sambhāvitapradeshasadbhāvaiḥ padārthaiḥ samagra ev yaḥ samāptin nīto lokastan khalu tadantaḥpātitve‘pyachintyasvaparaparichchhedashaktisampadā jīv ev jānīte, natvitaraḥ . evan sheṣhadravyāṇi gneyamev, jīvadravyan tu gneyan gnānan cheti gnān- gneyavibhāgaḥ . athāsya jīvasya sahajavijr̥umbhitānantagnānashaktihetuke trisamayāvasthāyitvalakṣhaṇe vi bhaviyā tan jāṇah sammamāhappan’’ ..144.. evan nishchayakālavyākhyānamukhyatvenāṣhṭamasthale gāthātrayan gatam . iti pūrvoktaprakāreṇ ‘davvan jīvamajīvan’ ityādyekonavinshatigāthābhiḥ sthalāṣhṭaken visheṣh- gneyādhikāraḥ samāptaḥ .. ataḥ paran shuddhajīvasya dravyabhāvaprāṇaiḥ sah bhedanimittan ‘sapadesehin samaggo’
anvayārtha : — [sapradeshaiḥ arthaiḥ ] sapradesh padārthoṅke dvārā [niṣhṭhitaḥ ] samāptiko jānatā hai [jīvaḥ ] vah jīv hai, — [prāṇachatuṣhkābhisambaddhaḥ ] jo ki (sansār dashāmen) chār prāṇonse sanyukta hai ..145..
ṭīkā : — isaprakār jinhen pradeshakā sadbhāv phalit huā hai aise ākāshapadārthase lekar kāl padārtha takake sabhī padārthonse samāptiko prāpta jo samasta lok hai use vāstavamen, usamen 2antaḥpātī honepar bhī, achintya aisī svaparako jānanekī shaktirūp sampadāke dvārā jīv hī jānatā hai, dūsarā koī nahīn . isaprakār sheṣh dravya gney hī hain aur jīvadravya to gney tathā gnān hai; — isaprakār gnān aur gneyakā vibhāg hai .
ab, is jīvako, sahajarūpase (svabhāvase hī) pragaṭ anantagnānashakti jisakā hetu hai aur tīnon kālamen avasthāyipanā (ṭikanā) jisakā lakṣhaṇ hai aisā, vastukā svarūpabhūt honese
tasu jāṇanāro jīv, prāṇachatuṣhkathī sanyukta je. 145.
288pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1prāpta [samagraḥ lokaḥ ] sampūrṇa lok [nityaḥ ] nitya hai, [tan ] use [yaḥ jānāti ] jo
1. chhah dravyonse hī sampūrṇa lok samāpta ho jātā hai, arthāt unake atirikta lokamen dūsarā kuchh nahīn hai .
2. antaḥpātī = andar ā jānevālā; andar samā jānevālā ( – jīv lokake bhītar ā jātā hai .)