pāṇehin chaduhin jīvadi jīvissadi jo hi jīvido puvvan .
prāṇasāmānyen jīvati jīviṣhyati jīvitavānshcha pūrvamiti jīvaḥ . evamanādi- santānapravartamānatayā trisamayāvasthatvātprāṇasāmānyan jīvasya jīvatvaheturastyev . tathāpi tanna jīvasya svabhāvatvamavāpnoti pudgaladravyanirvr̥uttatvāt ..147..
indriyaprāṇaḥ pañchavidhaḥ, tridhā balaprāṇaḥ, punashchaik ānapānaprāṇaḥ, āyuḥprāṇashcheti bheden dash prāṇāste‘pi chidānandaikasvabhāvātparamātmano nishchayen bhinnā gnātavyā ityabhiprāyaḥ ..“12.. ath prāṇashabdavyutpattyā jīvasya jīvatvan prāṇānān pudgalasvarūpatvan cha nirūpayati — pāṇehin chaduhin jīvadi yadyapi nishchayen sattāchaitanyasukhabodhādishuddhabhāvaprāṇairjīvati tathāpi vyavahāreṇ vartamānakāle dravyabhāv- rūpaishchaturbhirashuddhaprāṇairjīvati jīvissadi jīviṣhyati bhāvikāle jo hi jīvido yo hi sphu ṭan jīvitaḥ puvvan pūrvakāle so jīvo sa jīvo bhavati . te pāṇā te pūrvoktāḥ prāṇāḥ poggaladavvehin ṇivvattā udayāgat- pudgalakarmaṇā nirvr̥uttā niṣhpannā iti . tat ev kāraṇātpudgaladravyaviparītādanantagnānadarshanasukh-
anvayārtha : — [yaḥ hi ] jo [chaturbhiḥ prāṇaiḥ ] chār prāṇonse [jīvati ] jītā hai, [jīviṣhyati ] jiyegā [jīvitaḥ pūrvan ] aur pahale jītā thā, [saḥ jīvaḥ ] vah jīv hai . [punaḥ ] phi ra bhī [prāṇāḥ ] prāṇ to [pudgaladravyaiḥ nirvr̥uttāḥ ] pudgal dravyonse niṣhpanna (rachit) hain ..147..
ṭīkā : — (vyutpattike anusār) prāṇasāmānyase jītā hai, jiyegā, aur pahale jītā thā, vah jīv hai . isaprakār (prāṇasāmānya) anādi santānarūp (-pravāharūp)se pravartamān honese (sansāradashāmen) trikāl sthāyī honese prāṇasāmānya jīvake jīvatvakā hetu hai hī . tathāpi vah (prāṇ sāmānya) jīvakā svabhāv nahīn hai kyoṅki vah pudgaladravyase niṣhpanna — rachit hai .
bhāvārtha : — yadyapi nishchayase jīv sadā hī bhāvaprāṇase jītā hai, tathāpi sansāradashāmen vyavahārase use vyavahārajīvatvake kāraṇabhūt indriyādi dravyaprāṇonse jīvit kahā jātā hai . aisā
je chār prāṇe jīvato pūrve, jīve chhe, jīvashe, te jīv chhe; paṇ prāṇ to pudgaladaravaniṣhpanna chhe. 147.