yato mohādibhiḥ paudgalikakarmabhirbaddhatvājjīvaḥ prāṇanibaddho bhavati, yatashcha prāṇanibaddhatvātpaudgalikakarmaphalamupabhuñjānaḥ punarapyanyaiḥ paudgalikakarmabhirbadhyate, tataḥ vīryādyanantaguṇasvabhāvātparamātmatattvādbhinnā bhāvayitavyā iti bhāvaḥ ..147.. ath prāṇānān yatpūrva- sūtroditan paudgalikatvan tadev darshayati — jīvo pāṇaṇibaddho jīvaḥ kartā chaturbhiḥ prāṇairnibaddhaḥ sambaddho bhavati . kathambhūtaḥ san . baddho shuddhātmopalambhalakṣhaṇamokṣhādvilakṣhaṇairbaddhaḥ . kairbaddhaḥ . mohādiehin kammehin mohanīyādikarmabhirbaddhastato gnāyate mohādikarmabhirbaddhaḥ san prāṇanibaddho bhavati, na cha karmabandharahit iti . tat ev gnāyate prāṇāḥ pudgalakarmodayajanitā iti . tathāvidhaḥ san kin karoti . uvabhuñjadi kammaphalan paramasamādhisamutpannanityānandaikalakṣhaṇasukhāmr̥utabhojanamalabhamānaḥ san kaṭukaviṣhasamānamapi karmaphalamupabhuṅkte . bajjhadi aṇṇehin kammehin tatkarmaphalamupabhuñjānaḥ sannayan jīvaḥ karmarahitātmano visadr̥ushairanyakarmabhirnavatarakarmabhirbadhyate . yataḥ kāraṇātkarmaphalan bhuñjāno navatar karmāṇi badhnāti, honepar bhī ve dravyaprāṇ ātmākā svarūp kiñchit mātra nahīn hain kyoṅki ve pudgal dravyase nirmit hain ..147..
ab, prāṇoṅkā paudgalikapanā siddha karate hain : —
anvayārtha : — [mohādikaiḥ karmabhiḥ ] mohādik karmonse [baddhaḥ ] ban̐dhā huā honese [jīvaḥ ] jīv [prāṇanibaddhaḥ ] prāṇonse sanyukta hotā huā [karmaphalan upabhuñjānaḥ ] karmaphalako bhogatā huā [anyaiḥ karmabhiḥ ] anya karmonse [badhyate ] ban̐dhatā hai ..148..
ṭīkā : — (1) mohādik paudgalik karmonse ban̐dhā huā honese jīv prāṇonse sanyukta hotā hai aur (2) prāṇonse sanyukta honeke kāraṇ paudgalik karmaphalako (mohī – rāgī – dveṣhī jīv moh – rāg – dveṣhapūrvak) bhogatā huā punaḥ bhī anya paudgalik karmonse bandhatā hai, isaliye
jīv karmaph ḷa - upabhog karatān, bandh pāme karmano. 148.
292pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-