tataḥ svarūpāstitvamev svaparavibhāgasiddhaye pratipadamavadhāryam . tathā hi — yachchetanatvānvayalakṣhaṇan dravyan, yashchetanāvisheṣhatvalakṣhaṇo guṇo, yashchetanatvavyatirekalakṣhaṇaḥ paryāyastattrayātmakan, yā pūrvottaravyatirekasparshinā chetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatven chetanasyotpādavyayau tattrayātmakan cha svarūpāstitvan yasya nu svabhāvo‘han sa khalvayamanyaḥ . yachchāchetanatvānvayalakṣhaṇan dravyan, yo‘chetanāvisheṣhatvalakṣhaṇo guṇo, yo‘chetanatvavyatirekalakṣhaṇaḥ paryāyastattrayātmakan, yā pūrvottaravyatirekasparshināchetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatvenāchetanasyotpādavyayau tattrayātmakan cha svarūpāstitvan yasya tu svabhāvaḥ pudgalasya sa khalvayamanyaḥ . nāsti me moho‘sti svaparavibhāgaḥ ..154.. sadbhāvanibaddham . punarapi kimvishiṣhṭam . tihā samakkhādan tridhā samākhyātan kathitam . kevalagnānādayo guṇāḥ siddhatvādivishuddhaparyāyāstadubhayādhārabhūtan paramātmadravyatvamityuktalakṣhaṇatrayātmakan tathaiv shuddhotpādavyayadhrauvyatrayātmakan cha yatpūrvoktan svarūpāstitvan ten kr̥utvā tridhā samyagākhyātan kathitan pratipāditam . punarapi kathambhūtan ātmasvabhāvam . saviyappan savikalpan pūrvoktadravyaguṇaparyāyarūpeṇ sabhedam . ya itthambhūtamātmasvabhāvan jānāti, ṇa muhadi so aṇṇadaviyamhi na muhyati so‘nyadravye, sa tu sva – parake vibhāgakā hetu hotā hai, isaliye svarūp – astitva hī sva – parake vibhāgakī siddhike liye pad – pad par avadhāranā (lakṣhyayen lenā) chāhiye . vah isaprakār hai : —
(1) chetanatvakā anvay jisakā lakṣhaṇ hai aisā jo dravya, (2) chetanāvisheṣhatva (chetanākā visheṣhapanā) jisakā lakṣhaṇ hai aisā jo guṇ aur (3) chetanatvakā vyatirek jisakā lakṣhaṇ hai aisī jo paryāy — yah trayātmak (aisā svarūp – astitva), tathā (1) pūrva aur uttar vyatirekako sparshakaranevāle chetanatvarūpase jo dhrauvya aur (2 – 3) chetanake uttar tathā pūrva vyatirekarūpase jo utpād aur vyay — yah trayātmak (aisā) svarūp – astitva jisakā svabhāv hai aisā main vāstavamen yah anya hūn̐, (arthāt main pudgalase ye bhinna rahā) . aur (1) achetanatvakā anvay jisakā lakṣhaṇ hai aisā jo dravya, (2) achetanā visheṣhatva jisakā lakṣhaṇ hai aisā jo guṇ aur (3) achetanatvakā vyatirek jisakā lakṣhaṇ hai aisī jo paryāy — yah trayātmak (aisā svarūpaastitva) tathā (1) pūrva aur uttar vyatirekako sparshakaranevāle achetanatvarūpase jo dhrauvya aur (2 – 3) achetanake uttar tathā pūrva vyatirekarūpase jo utpād aur vyay — yah trayātmak aisā svarūp – astitva jis pudgalakā svabhāv hai vah vāstavamen (mujhase) anya hai . (isaliye) mujhe moh nahīn hai; sva -parakā vibhāg hai .
1. pūrva arthāt pahalekā; aur uttar arthāt bādakā . (chetan pūrva aur uttarakī donon paryāyoṅko sparsha karatā
hai; is apekṣhāse dhrauvya hai; bādakī arthāt vartamān paryāyakī apekṣhāse utpād hai aur pahalekī paryāyakī
apekṣhāse vyay hai .)