Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 156.

< Previous Page   Next Page >


Page 303 of 513
PDF/HTML Page 336 of 546

 

kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
303

ātmano hi paradravyasanyogakāraṇamupayogavisheṣhaḥ . upayogo hi tāvadātmanaḥ svabhāv- shchaitanyānuvidhāyipariṇāmatvāt . sa tu gnānan darshanan cha, sākāranirākāratvenobhayarūpatvā- chchaitanyasya . athāyamupayogo dvedhā vishiṣhyate shuddhāshuddhatven . tatra shuddho niruparāgaḥ, ashuddhaḥ soparāgaḥ . sa tu vishuddhisaṅklesharūpatven dvaividhyāduparāgasya dvividhaḥ shubho‘shubhashcha ..155.. athātra ka upayogaḥ paradravyasanyogakāraṇamityāvedayati uvaogo jadi hi suho puṇṇan jīvassa sañchayan jādi .

asuho vā tadh pāvan tesimabhāve ṇa chayamatthi ..156.. dveṣhamoharūpashchāshubhaḥ . vā vā shabden shubhāshubhānurāgarahitatven shuddhaḥ . uvaogo appaṇo havadi itthan- bhūtastrilakṣhaṇ upayog ātmanaḥ sambandhī bhavatītyarthaḥ ..155.. athopayogastāvannaranārakādiparyāy- kāraṇabhūtasya karmarūpasya paradravyasya sanyogakāraṇan bhavati . tāvadidānīn kasya karmaṇaḥ ka upayogaḥ kāraṇan

ṭīkā :vāstavamen ātmāko paradravyake sanyogakā kāraṇ 1upayogavisheṣh hai . pratham to upayog vāstavamen ātmākā svabhāv hai kyoṅki vah chaitanyaanuvidhāyī (upayog chaitanyakā anusaraṇ karake honevālā) pariṇām hai . aur vah upayog gnān tathā darshan hai, kyoṅki chaitanya kiye gaye hain . usamen, shuddha upayog niruparāg (-nirvikār) hai; aur ashuddha upayog soparāg (-savikār) hai . aur vah ashuddha upayog shubh aur ashubh aise do prakārakā hai, kyoṅki uparāg vishuddhirūp aur saṅklesharūp aisā do prakārakā hai (arthāt vikār mandakaṣhāyarūp aur tīvrakaṣhāyarūp aisā do prakārakā hai ) .

bhāvārtha :ātmā upayogasvarūp hai . pratham to upayogake do bhed hainshuddha aur ashuddha . aur phi ra ashuddha upayogake do bhed hain, shubh tathā ashubh ..155..

ab kahate hain ki inamen kaunasā upayog paradravyake sanyogakā kāraṇ hai :

upayog jo shubh hoy, sañchay thāy puṇya taṇo tahīn, ne pāpasañchay ashubhathī; jyān ubhay nahi sañchay nahīn. 156.

2sākār aur 3nirākār aisā ubhayarūp hai . ab is upayogake shuddha aur ashuddha aise do bhed

1. upayogavisheṣh = upayogakā bhed, prakār yā amuk prakārakā upayog . (ashuddhopayog paradravyake sanyogakā kāraṇ hai; yah 156 vīn gāthāmen kaheṅge .)

2. sākār = ākāravālā yā bhedavālā; savikalpa; visheṣh .

3. nirākār = ākār rahit; bhedarahit; nirvikalpa; sāmānya .