yogen nirmukto bhūtvā kevalasvadravyānuvr̥uttiparigrahāt prasiddhashuddhopayog upayogātmanātmanyev nityan nishchalamupayuktastiṣhṭhāmi . eṣh me paradravyasanyogakāraṇavināshābhyāsaḥ ..159.. ath sharīrādāvapi paradravye mādhyasthan prakaṭayati — ṇāhan deho ṇa maṇo ṇa chev vāṇī ṇa kāraṇan tesin .
kevalagnānāntarbhūtānantaguṇātmakan nijātmānan shuddhadhyānapratipakṣhabhūtasamastamanoratharūpachintājālatyāgen dhyāyāmīti shuddhopayogalakṣhaṇan gnātavyam ..159.. evan shubhāshubhashuddhopayogavivaraṇarūpeṇ tr̥utīyasthale gāthātrayan gatam . ath dehamanovachanaviṣhaye‘tyantamādhyasthyamudyotayati — ṇāhan deho ṇa maṇo ṇa chev vāṇī nāhan deho na mano na chaiv vāṇī . manovachanakāyavyāpārarahitātparamātmadravyādbhinnan yanmanovachanakāyatrayan nishchayanayen tannāhan bhavāmi . tataḥ kāraṇāttatpakṣhapātan muktvātyantamadhyastho‘smi . ṇa kāraṇan tesin na kāraṇan teṣhām . nirvikāraparamāhlādaikalakṣhaṇasukhāmr̥utapariṇateryadupādānakāraṇabhūtamātmadravyan tadvilakṣhaṇo manovachanakāyānāmupādānakāraṇabhūtaḥ pudgalapiṇḍo na bhavāmi . tataḥ kāraṇāttatpakṣhapātan muktvātyanta- madhyastho‘smi . kattā ṇa hi kārayidā aṇumantā ṇev kattīṇan kartā na hi kārayitā anumantā naiv kartr̥̄uṇām . athavā ashubh aisā jo ashuddhopayog usase mukta hokar, mātra svadravyānusār pariṇatiko grahaṇ karanese jisako shuddhopayog siddha huā hai aisā hotā huā, upayogātmā dvārā (upayogarūp nij svarūpase) ātmāmen hī sadā nishchalarūpase upayukta rahatā hūn̐ . yah merā paradravyake sanyogake kāraṇake vināshakā abhyās hai ..159.. ab sharīrādi paradravyake prati bhī madhyasthapanā pragaṭ karate hain : —
anvayārtha : — [ahan na dehaḥ ] main na deh hūn̐, [na manaḥ ] na man hūn̐, [cha ev ] aur [na vāṇī ] na vāṇī hūn̐; [teṣhān kāraṇ na ] unakā kāraṇ nahīn hūn̐ [kartā na ] kartā nahīn hūn̐, [kārayitā na ] karānevālā nahīn hūn̐; [kartr̥uṇān anumantā na ev ] (aur) kartākā anumodak nahīn hūn̐ ..160..
hun deh nahi, vāṇī na, man nahi, temanun kāraṇ nahīn, kartā na, kārayitā na, anumantā hūn̐ kartāno nahīn. 160.
308pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-