Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 325 of 513
PDF/HTML Page 358 of 546

 

kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
325
arasamarūpamagandhamavyaktan chetanāguṇamashabdam .
jānīhyaliṅgagrahaṇan jīvamanirdiṣhṭasansthānam ..172..

ātmano hi rasarūpagandhaguṇābhāvasvabhāvatvātsparshaguṇavyaktyabhāvasvabhāvatvāt shabda- paryāyābhāvasvabhāvatvāttathā tanmūlādaliṅgagrāhyatvātsarvasansthānābhāvasvabhāvatvāchcha pudgaladravya- vibhāgasādhanamarasatvamarūpatvamagandhatvamavyakta tvamashabdatvamaliṅgagrāhyatvamasansthānatvan chāsti . sakal- pudgalāpudgalājīvadravyavibhāgasādhanan tu chetanāguṇatvamasti . tadev cha tasya svajīv- dravyamātrāshritatven svalakṣhaṇatān bibhrāṇan sheṣhadravyāntaravibhāgan sādhayati . aliṅgagrāhya iti vaktavye yadaliṅgagrahaṇamityuktan tadbahutarārthapratipattaye . tathā hina liṅgairindriyairgrāhakatāmā- mukhyatayā dvitīyavisheṣhāntarādhikāraḥ samāptaḥ . athaikonavinshatigāthāparyantan jīvasya pudgalen sah bandha- mukhyatayā vyākhyānan karoti, tatra ṣhaṭsthalāni bhavanti . teṣhvādau ‘arasamarūvan’ ityādi shuddhajīv- vyākhyānen gāthaikā, ‘mutto rūvādi’ ityādipūrvapakṣhaparihāramukhyatayā gāthādvayamiti prathamasthale gāthātrayam . tadanantaran bhāvabandhamukhyatven ‘uvaogamao’ ityādi gāthādvayam . ath parasparan dvayoḥ pudgalayoḥ bandho, jīvasya rāgādipariṇāmen sah bandho, jīvapudgalayorbandhashcheti trividhabandhamukhyatven

anvayārtha :[jīvam ] jīvako [arasam ] aras, [arūpam ] arūp [agandham ] agandh, [avyaktam ] avyakta, [chetanāguṇam ] chetanāguṇayukta, [ashabdam ] ashabda, [aliṅgagrahaṇam ] aliṅgagrahaṇ (liṅg dvārā grahaṇ na hone yogya) aur [anirdiṣhṭasansthānam ] jisakā koī sansthān nahīn kahā gayā hai aisā [jānīhi ] jāno ..172..

ṭīkā :ātmā (1) rasaguṇake abhāvarūp svabhāvavālā honese, (2) rūpaguṇake abhāvarūp svabhāvavālā honese, (3) gandhaguṇake abhāvarūp svabhāvavālā honese, (4) sparshaguṇarūp vyaktatāke abhāvarūp svabhāvavālā honese, (5) shabdaparyāyake abhāvarūp svabhāvavālā honese, tathā (6) in sabake kāraṇ (arthāt rasrūpgandh ityādike abhāvarūp svabhāvake kāraṇ) liṅgake dvārā agrāhya honese or (7) sarva sansthānoṅke abhāvarūp svabhāvavālā honese, ātmāko pudgaladravyase vibhāgakā sādhanabhūt (1) arasapanā, (2) arūpapanā, (3) agandhapanā, (4) avyaktapanā, (5) ashabdapanā, (6) aliṅgagrāhyapanā aur (7) asansthānapanā hai . pudgal tathā apudgal aise samasta ajīv dravyonse vibhāgakā sādhan to chetanāguṇamayapanā hai; aur vahī, mātra svajīvadravyāshrit honese svalakṣhaṇapaneko dhāraṇ karatā huā, ātmākā sheṣh anya dravyonse vibhāg (bhed) siddha karatā hai .

jahān̐ ‘aliṅgagrāhya’ karanā hai vahān̐ jo ‘aliṅgagrahaṇ’ kahā hai, vah bahutase arthoṅkī