Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 176.

< Previous Page   Next Page >


Page 334 of 513
PDF/HTML Page 367 of 546

 

ath bhāvabandhayuktin dravyabandhasvarūpan cha pragnāpayati

bhāveṇ jeṇ jīvo pechchhadi jāṇādi āgadan visaye .

rajjadi teṇev puṇo bajjhadi kamma tti uvadeso ..176..
bhāven yen jīvaḥ pashyati jānātyāgatan viṣhaye .
rajyati tenaiv punarbadhyate karmetyupadeshaḥ ..176..

ayamātmā sākāranirākāraparichchhedātmakatvātparichchhedyatāmāpadyamānamarthajātan yenaiv moharūpeṇ rāgarūpeṇ dveṣharūpeṇ vā bhāven pashyati jānāti cha tenaivoparajyat ev . yo‘yamuparāgaḥ sa khalu snigdharūkṣhatvasthānīyo bhāvabandhaḥ . ath punastenaiv paudgalikan karma yuktin dravyabandhasvarūpan cha pratipādayatibhāveṇ jeṇ bhāven pariṇāmen yen jīvo jīvaḥ kartā pechchhadi jāṇādi nirvikalpadarshanapariṇāmen pashyati savikalpagnānapariṇāmen jānāti . kin karmatāpannan, āgadan visaye āgatan prāptan kimapīṣhṭāniṣhṭan vastu pañchendriyaviṣhaye . rajjadi teṇev puṇo rajyate tenaiv punaḥ ādimadhyāntavarjitan rāgādidoṣharahitan chijjyotiḥsvarūpan nijātmadravyamarochamānastathaivājānan san samastarāgādivikalpaparihāreṇābhāvayanshcha tenaiv pūrvoktagnānadarshanopayogen rajyate rāgan karoti iti bhāvabandhayuktiḥ . bajjhadi kamma tti uvadeso ten bhāvabandhen navataradravyakarma badhnātīti

ab, bhāvabandhakī yukti aur dravyabandhakā svarūp kahate hain :

anvayārtha :[jīvaḥ ] jīv [yen bhāven ] jis bhāvase [viṣhaye āgatan ] viṣhayāgat padārthako [pashyati jānāti ] dekhatā hai aur jānatā hai, [ten ev ] usīse [rajyati ] uparakta hotā hai; [punaḥ ] aur usīse [karma badhyate ] karma ban̐dhatā hai;(iti) aisā (upadeshaḥ) upadesh hai ..176..

ṭīkā :yah ātmā sākār aur nirākār pratibhāsasvarūp (-gnān aur darshanasvarūp) honese pratibhāsya (pratibhāsit hone yogya) padārthasamūhako jis moharūp, rāgarūp yā dveṣharūp bhāvase dekhatā hai aur jānatā hai, usīse uparakta hotā hai . jo yah uparāg (vikār) hai vah vāstavamen 1snigdharūkṣhatvasthānīy bhāvabandh hai . aur usīse avashya

je bhāvathī dekhe ane jāṇe viṣhayagat arthane,
tenāthī chhe uparaktatā; vaḷī karmabandhan te vaḍe. 176
.

334pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. snigdharūkṣhatvasthānīy = snigdhatā aur rūkṣhatāke samān . (jaise pudgalamen vishiṣhṭa snigdhatārūkṣhatā vah bandha hai, usīprakār jīvamen rāgadveṣharūp vikār bhāvabandha hai )