ya ete pr̥uthivīprabhr̥utayaḥ ṣhaḍjīvanikāyāstrasasthāvarabhedenābhyupagamyante te khalva- chetanatvādanye jīvāt, jīvo‘pi cha chetanatvādanyastebhyaḥ . atra ṣhaḍjīvanikāyā ātmanaḥ paradravyamek evātmā svadravyam ..182..
ath jīvasya svaparadravyapravr̥uttinimittatven svaparavibhāgagnānāgnāne avadhārayati —
bandha iti kathanamukhyatayā gāthātrayeṇ chaturthasthalan gatam . ath jīvasya svadravyapravr̥uttiparadravya- nivr̥uttinimittan ṣhaḍjīvanikāyaiḥ sah bhedavignānan darshayati --bhaṇidā puḍhavippamuhā bhaṇitāḥ paramāgame kathitāḥ pr̥uthivīpramukhāḥ . te ke . jīvaṇikāyā jīvasamūhāḥ . adh ath . kathambhūtāḥ . thāvarā ya tasā sthāvarāshcha trasāḥ . te cha kimvishiṣhṭāḥ . aṇṇā te anye bhinnāste . kasmāt . jīvādo shuddhabuddhaikajīvasvabhāvāt . jīvo vi ya tehindo aṇṇo jīvo‘pi cha tebhyo‘nya iti . tathāhi – ṭaṅkotkīrṇagnāyakaik svabhāvaparamātma- tattvabhāvanārahiten jīven yadupārjitan trasasthāvaranāmakarma tadudayajanitatvādachetanatvāchcha trasasthāvar- jīvanikāyāḥ shuddhachaitanyasvabhāvajīvādbhinnāḥ . jīvo‘pi cha tebhyo vilakṣhaṇatvādbhinna iti . atraivan bhedavignāne jāte sati mokṣhārthī jīvaḥ svadravye pravr̥uttin paradravye nivr̥uttin cha karotīti bhāvārthaḥ ..182.. anyaḥ ] unase anya hai ..182..
ṭīkā : — jo yah pr̥ithvī ityādi ṣhaṭ jīvanikāy trasasthāvarake bhedapūrvak māne jāte hain, ve vāstavamen achetanattvake kāraṇ jīvase anya hain, aur jīv bhī chetanatvake kāraṇ unase anya hai . yahān̐ (yah kahā hai ki) ṣhaṭ jīvanikāy ātmāko paradravya hai, ātmā ek hī svadravya hai ..182..
ab, yah nishchit karate hain ki – jīvako svadravyamen pravr̥uttikā nimitta sva – parake vibhāgakā gnān hai, aur paradravyamen pravr̥uttikā nimitta sva – parake vibhāgakā agnān hai : —
anvayārtha : — [yaḥ ] jo [evan ] isaprakār [svabhāvam āsādya ] svabhāvako prāpta karake (jīv – pudgalake svabhāvako nishchit karake) [param ātmānan ] parako aur svako [na ev jānāti ] nahīn jānatā, [mohāt ] vah mohase ‘[aham ] yah main hūn̐, [idan mam ] yah merā
te ‘ā hun, ā muj’ em adhyavasān moh thakī kare. 183.
342pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-