Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 10.

< Previous Page   Next Page >


Page 15 of 513
PDF/HTML Page 48 of 546

 

kahānajainashāstramālā ]
gnānatattva -pragnāpan
15
ath pariṇāman vastusvabhāvatven nishchinoti

ṇatthi viṇā pariṇāman attho atthan viṇeh pariṇāmo .

davvaguṇapajjayattho attho atthittaṇivvatto ..10..
nāsti vinā pariṇāmamartho‘rthan vineh pariṇāmaḥ .
dravyaguṇaparyayastho‘rtho‘stitvanirvr̥uttaḥ ..10..

na khalu pariṇāmamantareṇ vastu sattāmālambate . vastuno dravyādibhiḥ pariṇāmāt pr̥uthagupalambhābhāvānniḥpariṇāmasya kharashr̥uṅgakalpatvād drashyamānagorasādipariṇāmavirodhāchcha . bhāvārthaḥ ..9.. ath nityaikāntakṣhaṇikaikāntaniṣhedhārthan pariṇāmapariṇāminoḥ parasparan kathañchidabhedan darshayatiṇatthi viṇā pariṇāman attho muktajīve tāvatkathyate, siddhaparyāyarūpashuddhapariṇāman vinā shuddhajīvapadārtho nāsti . kasmāt . sañgnālakṣhaṇaprayojanādibhede‘pi pradeshabhedābhāvāt . atthan viṇeh pariṇāmo muktātmapadārthan vinā ih jagati shuddhātmopalambhalakṣhaṇaḥ siddhaparyāyarūpaḥ shuddhapariṇāmo nāsti . kasmāt . sañgnādibhede‘pi pradeshabhedābhāvāt . davvaguṇapajjayattho ātmasvarūpan dravyan, tatraiv kevalagnānādayo guṇāḥ, siddharūpaḥ paryāyashcha, ityuktalakṣhaṇeṣhu dravyaguṇaparyāyeṣhu tiṣhṭhatīti dravyaguṇaparyāyastho bhavati . sa

siddhānta granthommen jīvake asaṅkhya pariṇāmoṅko madhyam varṇanase chaudah guṇasthānarūp kahā gayā hai . un guṇasthānoṅko saṅkṣhepase ‘upayog’ rūp varṇan karate hue, pratham tīn guṇasthānommen tāratamyapūrvak (ghaṭatā huā) ashubhopayog, chauthe se chhaṭṭhe guṇasthān tak tāratamya pūrvak (barḥatā huā) shubhopayog, sātavense bārahaven guṇasthān tak tāratamya pūrvak shuddhopayog aur antim do guṇasthānommen shuddhopayogakā phal kahā gayā hai,aisā varṇan kathañchit ho sakatā hai ..9..

ab pariṇām vastukā svabhāv hai yah nishchay karate hain :

anvayārtha :[ih ] is lokamen [pariṇāman vinā ] pariṇāmake binā [arthaḥ nāsti ] padārtha nahīn hai, [arthan vinā ] padārthake binā [pariṇāmaḥ ] pariṇām nahīn hai; [arthaḥ ] padārtha [dravyaguṇaparyayasthaḥ ] dravya -guṇ -paryāyamen rahanevālā aur [astitvanirvr̥uttaḥ ] (utpād- vyayadhrauvyamay) astitvase banā huā hai ..10..

ṭīkā :pariṇāmake binā vastu astitva dhāraṇ nahīn karatī, kyoṅki vastu dravyādike dvārā (dravya -kṣhetra -kāl -bhāvase) pariṇāmase bhinna anubhavamen (dekhanemen) nahīn ātī, kyoṅki

pariṇām viṇ na padārtha, ne na padārtha viṇ pariṇām chhe;
guṇ -dravya -paryayasthit ne astitvasiddha padārtha chhe
.10.