athāsyātmanaḥ shuddhopayogānubhāvātsvayambhuvo bhūtasya kathamindriyairvinā gnānānandāviti sandehamudasyati — pakkhīṇaghādikammo aṇantavaravīrio ahiyatejo .
jādo adindio so ṇāṇan sokkhan cha pariṇamadi ..19.. nirdoṣhiparamātmashraddhānānmokṣho bhavatīti kathanarūpeṇ tr̥utīyasthale gāthā gatā .. athāsyātmano nirvikārasvasamvedanalakṣhaṇashuddhopayogaprabhāvātsarvagnatve satīndriyairvinā kathan gnānānandāviti pr̥uṣhṭe pratyuttaran dadāti — pakkhīṇaghādikammo gnānādyanantachatuṣhṭayasvarūpaparamātmadravyabhāvanālakṣhaṇashuddhopayogabalen prakṣhīṇ- ghātikarmā san . aṇantavaravīrio anantavaravīryaḥ . punarapi kimvishiṣhṭaḥ . ahiyatejo adhikatejāḥ . atra tejaḥ shabden kevalagnānadarshanadvayan grāhyam . jādo so sa pūrvoktalakṣhaṇ ātmā jātaḥ sañjātaḥ . kathambhūtaḥ . aṇindiyo anindriy indriyaviṣhayavyāpārarahitaḥ . anindriyaḥ san kin karoti . ṇāṇan sokkhan cha pariṇamadi kevalagnānamanantasaukhyan cha pariṇamatīti . tathāhi — anen vyākhyānen kimuktan bhavati . ātmā
isaprakār pratyek dravya utpād -vyay -dhrauvyamay hai, isaliye mukta ātmāke bhī utpād -vyay -dhrauvya avashya hote hain . yadi sthūlatāse dekhā jāye to siddha paryāyakā utpād aur sansār paryāyakā vyay huā tathā ātmatva dhruv banā rahā . is apekṣhāse mukta ātmāke bhī utpād -vyay -dhrauvya hotā hai . athavā mukta ātmākā gnān gney padārthoṅke ākārarūp huā karatā hai isaliye samasta gney padārthomen jis jis prakārase utpādādik hotā hai us -us prakārase gnānamen utpādādik hotā rahatā hai, isaliye mukta ātmāke samay samay par utpād -vyay -dhrauvya hotā hai . athavā adhik sūkṣhmatāse dekhā jāye to, agurulaghuguṇamen honevālī ṣhaṭagunī hānī vr̥uddhike kāraṇ mukta ātmāko samay samay par utpād -vyay -dhrauvyamay vartatā hai . yahān̐ jaise siddhabhagavānake utpādādi kahe hain usīprakār kevalī bhagavānake bhī yathāyogya samajh lenā chāhiye ..18..
ab, shuddhopayogake prabhāvase svayambhū hue is (pūrvokta) ātmāke indriyoṅke binā gnān aur ānanda kaise hotā hai ? aise sandehakā nivāraṇ karate hain : —
prakṣhīṇaghātikarma, anahadavīrya, adhikaprakāsh ne indriy -atīt thayel ātmā gnānasaukhye pariṇame.19.
32pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-