gnānī chārthāshcha svalakṣhaṇabhūtapr̥uthaktvato na mitho vr̥uttimāsādayanti kintu teṣhān gnānagneyasvabhāvasambandhasādhitamanyonyavr̥uttimātramasti chakṣhurūpavat . yathā hi chakṣhūnṣhi tadviṣhay- tanniṣhṭhamev cha’ ..27.. ityātmagnānayorekatvan, gnānasya vyavahāreṇ sarvagatatvamityādikathanarūpeṇ dvitīyasthale gāthāpañchakan gatam . ath gnānan gneyasamīpe na gachchhatīti nishchinoti --ṇāṇī ṇāṇasahāvo gnānī sarvagnaḥ kevalagnānasvabhāv ev . aṭṭhā ṇeyappagā hi ṇāṇissa jagattrayakālatrayavartipadārthā gneyātmakā ev bhavanti na cha gnānātmakāḥ . kasya . gnāninaḥ . rūvāṇi va chakkhūṇan ṇevaṇṇoṇṇesu vaṭṭanti gnānī padārthāshchānyonyan parasparamekatven na vartante . kānīv, keṣhān sambandhitven . rūpāṇīv chakṣhuṣhāmiti . sāth hī avinābhāvī sambandhavāle ātmākā bhī abhāv ho jāyegā . (kyoṅki sukh, vīrya ityādi guṇ na hon to ātmā bhī nahīn ho sakatā) ..27..
ab, gnān aur gneyake paraspar gamanakā niṣhedh karate hain ( arthāt gnān aur gney ek- dūsaremen pravesh nahīn karate aisā kahate hain .) : —
anvayārtha : — [gnānī ] ātmā [gnānasvabhāvaḥ ] gnān svabhāv hai [arthāḥ hi ] aur padārtha [gnāninaḥ ] ātmāke [gneyātmakāḥ ] gney svarūp hain, [rūpāṇi iv chakṣhuṣhoḥ ] jaise ki rūp (rūpī padārtha) netroṅkā gney hai vaise [anyonyeṣhu ] ve ek -dūsare men [na ev vartante ] nahīn vartate ..28..
ṭīkā : — ātmā aur padārtha svalakṣhaṇabhūt pr̥uthaktvake kāraṇ ek dūsaremen nahīn vartate parantu unake mātra netra aur rūpī padārthakī bhān̐ti gnānagneyasvabhāv -sambandhase honevālī ek dūsaremen pravr̥utti pāī jātī hai . (pratyek dravyakā lakṣhaṇ anya dravyonse bhinnatva honese ātmā aur padārtha ek dūsaremen nahīn vartate, kintu ātmākā gnānasvabhāv hai aur padārthoṅkā gney svabhāv hai, aise gnānagneyabhāvarūp sambandhake kāraṇ hī mātra unakā ek dūsaremen honā netra
chhe ‘gnānī’ gnānasvabhāv, artho gneyarūp chhe ‘gnānī’nā, jyam rūp chhe netro taṇān, nahi vartatā anyonyamān.28.