yadi khalu nikhilātmīyagneyākārasamarpaṇadvāreṇāvatīrṇāḥ sarve‘rthā na pratibhānti gnāne tadā tanna sarvagatamabhyupagamyet . abhyupagamyet vā sarvagatan, tarhi sākṣhāt samvedanamukurunda- bhūmikāvatīrṇa(prati)bimbasthānīyasvīyasvīyasamvedyākārakāraṇāni paramparayā pratibimbasthānīy- samvedyākārakāraṇānīti kathan na gnānasthāyino‘rthā nishchīyante .. 31 .. vā ṇāṇan vyavahāreṇ sarvagatan gnānan sammatan chedbhavatān kahan ṇa ṇāṇaṭṭhiyā aṭṭhā tarhi vyavahāranayen svakīyagneyākāraparichchhittisamarpaṇadvāreṇ gnānasthitā arthāḥ kathan na bhavanti kintu bhavantyeveti . atrāyamabhiprāyaḥ --yat ev vyavahāreṇ gneyaparichchhittyākāragrahaṇadvāreṇ gnānan sarvagatan bhaṇyate, tasmādev gneyaparichchhittyākārasamarpaṇadvāreṇ padārthā api vyavahāreṇ gnānagatā bhaṇyanta iti ..31.. ath gnāninaḥ padārthaiḥ sah yadyapi vyavahāreṇ grāhyagrāhakasambandho‘sti tathāpi sanshleṣhādisambandho nāsti, ten kāraṇen gneyapadārthaiḥ sah bhinnatvameveti pratipādayati — geṇhadi ṇev ṇa
anvayārtha : — [yadi ] yadi [te arthāḥ ] ve padārtha [gnāne na santi ] gnānamen na hon to [gnānan ] gnān [sarvagatan ] sarvagat [na bhavati ] nahīn ho sakatā [vā ] aur yadi [gnānan sarvagatan ] gnān sarvagat hai to [arthāḥ ] padārtha [gnānasthitāḥ ] gnānasthit [kathan na ] kaise nahīn hain ? (arthāt avashya hain) ..31..
ṭīkā : — yadi samasta sva -gneyākāroṅke samarpaṇ dvārā (gnānamen) avatarit hote hue samasta padārtha gnānamen pratibhāsit na hon to vah gnān sarvagat nahīn mānā jātā . aur yadi vah (gnān) sarvagat mānā jāye, to phi ra (padārtha) sākṣhāt gnānadarpaṇ -bhūmikāmen avatarit 1bimbakī bhān̐ti apane -apane gneyākāroṅke kāraṇ (honese) aur 2paramparāse pratibimbake samān gneyākāroṅke kāraṇ honese padārtha kaise gnānasthit nishchit nahīn hote ? (avashya hī gnānasthit nishchit hote hain)
bhāvārtha : — darpaṇamen mayūr, mandir, sūrya, vr̥ukṣha ityādike pratibimba paṛate hain . vahān̐ nishchayase to pratibimba darpaṇakī hī avasthāyen hain, tathāpi darpaṇamen pratibimba dekhakar 3kāryamen kāraṇakā upachār karake vyavahārase kahā jātā hai ki ‘mayūrādik darpaṇamen hain .’ isīprakār
gneyākār bimba samān hain aur gnānamen honevāle gnānakī avasthārūp gneyākār pratibimba samān hain) .
kāraṇ hain ) aur paramparāse gnānakī avasthārūp gneyākāroṅke (gnānākāroṅke) kāraṇ hain .
52pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. bimba = jisakā darpaṇamen pratibimb paṛā ho vah . (gnānako darpaṇakī upamā dī jāye to, padārthoṅke
2. padārtha sākṣhāt svagneyākāroṅke kāraṇ hain (arthāt padārtha apane -apane dravya -guṇ -paryāyoṅke sākṣhāt
3. pratibimba naimittik kārya hain aur mayūrādi nimitta -kāraṇ hain .