athātmagnānayoḥ kartr̥ukaraṇatākr̥utan bhedamapanudati — jo jāṇadi so ṇāṇan ṇa havadi ṇāṇeṇ jāṇago ādā .
apr̥uthagbhūtakartr̥ukaraṇatvashaktipāramaishvaryayogitvādātmano ya ev svayamev jānāti sa ev gnānamantarlīnasādhakatamoṣhṇatvashakteḥ svatantrasya jātavedaso dahanakriyāprasiddheruṣhṇa- gnānī na bhavatītyupadishati — jo jāṇadi so ṇāṇan yaḥ kartā jānāti sa gnānan bhavatīti . tathā hi — yathā sañgnālakṣhaṇaprayojanādibhede‘pi sati pashchādabhedanayen dahanakriyāsamarthoṣhṇaguṇen pariṇato- ‘gnirapyuṣhṇo bhaṇyate, tathārthakriyāparichchhittisamarthagnānaguṇen pariṇat ātmāpi gnānan bhaṇyate . tathā choktam – ‘jānātīti gnānamātmā’ . ṇa havadi ṇāṇeṇ jāṇago ādā sarvathaiv bhinnagnānenātmā gnāyako na
ab, ātmā aur gnānakā karttr̥utva -karaṇatvakr̥ut bhed dūr karate hain (arthāt paramārthataḥ abhed ātmāmen, ‘ātmā gnātr̥ukriyākā kartā hai aur gnān karaṇ hai’ aisā vyavahārase bhed kiyā jātā hai, tathāpi ātmā aur gnān bhinna nahīn hain isaliye abhedanayase ‘ātmā hī gnān hai’ aisā samajhāte hain) : —
anvayārtha : — [yaḥ jānāti ] jo jānatā hai [saḥ gnānan ] so gnān hai (arthāt jo gnāyak hai vahī gnān hai), [gnānen ] gnānake dvārā [ātmā ] ātmā [gnāyakaḥ bhavati ] gnāyak hai [na ] aisā nahīn hai . [svayam ] svayam hī [gnānan pariṇamate ] gnānarūp pariṇamit hotā hai [sarve arthāḥ ] aur sarva padārtha [gnānasthitāḥ ] gnānasthit hain ..35..
ṭīkā : — ātmā apr̥uthagbhūt kartr̥utva aur karaṇatvakī shaktirūp 1pāramaishvaryavān honese jo svayamev jānatā hai (arthāt jo gnāyak hai) vahī gnān hai; jaise – jisamen 2sādhakatam uṣhṇatvashakti antarlīn hai, aisī 3svatantra agnike 4dahanakriyākī prasiddhi honese uṣhṇatā kahī jātī hai . parantu aisā nahīn hai ki jaise pr̥uthagvartī han̐siyese devadatta kāṭanevālā kahalātā hai usīprakār
je jāṇato te gnān, nahi jīv gnānathī gnāyak bane; pote praṇamato gnānarūp, ne gnānasthit sau artha chhe. 35.
1. pāramaishvarya = param sāmarthya; parameshvaratā . 2.sādhakatam = utkr̥uṣhṭa sādhan vah karaṇ .
3. jo svatantra rūpase kare vah kartā .
4. agni jalānekī kriyā karatī hai, isaliye use uṣhṇatā kahā jātā hai .