attha.n akkhaNivadida.n IhApuvvehi.n je vijANa.nti .
ye khalu viShayaviShayisannipAtalakShaNamindriyArthasannikarShamadhigamya kramopajAyamAne- nehAdikaprakrameN parichChindanti, te kilAtivAhitasvAstitvakAlamanupasthitasvAstitvakAla.n vA na jAnAtIti vichArayati ---attha.n ghaTapaTAdij~neyapadArtha.n . katha.nbhUta.n . akkhaNivadida.n akShanipatita.n indriyaprApta.n indriyasa.nbaddha.n . ittha.nbhUtamartha.n IhApuvvehi.n je vijANa.nti avagrahehAvAyAdikrameN ye puruShA vijAnanti hi sphu Ta.n . tesi.n parokkhabhUda.n teShA.n sambandhi j~nAna.n parokShabhUta.n sat NAdumasakka.n ti paNNatta.n sUkShmAdipadArthAn j~nAtumashakyamiti praj~napta.n kathitam . kaiH . j~nAnibhiriti . tadyathA --chakShurAdIndriya.n ghaTapaTAdipadArthapArshve gatvA pashchAdartha.n jAnAtIti sannikarShalakShaNa.n naiyAyikamate . athavA sa.nkShepeNendriyArthayoH sa.nbandhaH sannikarShaH sa ev pramANam . sa cha sannikarSha AkAshAdyamUrtapadArtheShu deshAntaritamervAdi-
ab, indriyaj~nAnake liye naShTa aur anutpannakA jAnanA ashakya hai (arthAt indriyaj~nAn hI naShTa aur anutpanna padArtho.nko -paryAyo.nko nahI.n jAn sakatA) aisA nyAyase nishchit karate hai.n .
anvayArtha : — [ye ] jo [akShanipatita.n ] akShapatit arthAt indriyagochar [artha.n ] padArthako [IhApUrvaiH ] IhAdik dvArA [vijAnanti ] jAnate hai.n, [teShA.n ] unake liye [parokShabhUta.n ] kahA hai ..40..
TIkA : — viShay aur viShayIkA 2sannipAt jisakA lakShaN (-svarUp) hai, aise indriy aur padArthake 3sannikarShako prApta karake, jo anukramase utpanna IhAdikake kramase jAnate hai.n ve use nahI.n jAn sakate jisakA sva -astitvakAl bIt gayA hai tathA jisakA sva- astitvakAl upasthit nahI.n huA hai kyo.nki (-atIt -anAgat padArtha aur indriyake) yathokta
IhAdipUrvak jANatA je akShapatit padArthane, tene parokSha padArtha jANavu.n shakya nA — jinajI kahe .40.
68pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
1parokShabhUt padArthako [j~nAtu.n ] jAnanA [ashakya.n ] ashakya hai [iti praj~napta.n ] aisA sarvaj~nadevane
1. parokSha = akShase par arthAt akShase dUr hove aisA; indriy agochar .
2. sannipAt = milAp; sa.nba.ndh honA vah .3. sannikarSha = sa.nba.ndh, samIpatA .