yatkil krameNaikaikamarthamAlambya pravartate j~nAna.n tadekArthAlambanAdutpannamanyArthAlambanAt pralIyamAna.n nityamasattathA karmodayAdekA.n vyakti.n pratipanna.n punarvyaktyantara.n pratipadyamAna.n kShAyik- mapyasadanantadravyakShetrakAlabhAvAnAkrAntumashaktatvAt sarvagata.n na syAt ..50..
athavA svasa.nvedanaj~nAnenAtmA j~nAyate, tatashcha bhAvanA kriyate, tayA rAgAdivikalparahitasva- sa.nvedanaj~nAnabhAvanayA kevalaj~nAna.n cha jAyate . iti nAsti doShaH ..49.. ath kramapravR^ittaj~nAnen sarvaj~no na bhavatIti vyavasthApayati — uppajjadi jadi NANa.n utpadyate j~nAna.n yadi chet . kamaso kramashaH sakAshAt . ki.nki.n
TIkA : — jo j~nAn kramashaH ek ek padArthakA avalamban lekar pravR^itti karatA hai vah (j~nAn) ek padArthake avalambanase utpanna hokar dUsare padArthake avalambanase naShTa ho jAnese nitya nahI.n hotA tathA karmodayake kAraN ek 1vyaktiko prApta karake phi ra anya vyaktiko prApta karatA hai isaliye kShAyik bhI na hotA huA, vah ananta dravya -kShetra -kAl -bhAvako prApta hone me.n (-jAnane me.n ) asamartha honeke kAraN sarvagat nahI.n hai .
bhAvArtha : — kramashaH pravartamAn j~nAn anitya hai, kShAyopashamik hai; aisA kramik j~nAnavAlA puruSh sarvaj~na nahI.n ho sakatA ..50..
ab aisA nishchit hotA hai ki yugapat pravR^ittike dvArA hI j~nAnakA sarvagatatva siddha hotA hai (arthAt akramase pravartamAn j~nAn hI sarvagat ho sakatA hai ) : —
anvayArtha : — [traikAlyanityaviShama.n ] tIno.n kAlame.n sadA viSham (asamAn jAtike), [sarvatra sa.nbhava.n ] sarva kShetrake [chitra.n ] anek prakArake [sakala.n ] samasta padArtho.nko [jaina.n ] jinadevakA j~nAn [yugapat jAnAti ] ek sAth jAnatA hai [aho hi ] aho ! [j~nAnasya mAhAtmyam ] j~nAnakA mAhAtmya ! ..51..
nitye viSham, vidhavidh, sakal padArthagaN sarvatrano, jinaj~nAn jANe yugapade, mahimA aho e j~nAnano ! .51.
86pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
1. vyakti = pragaTatA; visheSh, bhed .