Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 57.

< Previous Page   Next Page >


Page 99 of 513
PDF/HTML Page 132 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
j~nAnatattva -praj~nApan
99
athendriyaj~nAna.n na pratyakSha.n bhavatIti nishchinoti

paradavva.n te akkhA Nev sahAvo tti appaNo bhaNidA .

uvaladdha.n tehi kadha.n pachchakkha.n appaNo hodi ..57..
paradravya.n tAnyakShANi naiv svabhAv ityAtmano bhaNitAni .
upalabdha.n taiH katha.n pratyakShamAtmano bhavati ..57..

AtmAnamev kevala.n prati niyata.n kil pratyakSham . ida.n tu vyatiriktAstitvayogitayA paradravyatAmupagatairAtmanaH svabhAvatA.n manAgapyasa.nspR^ishadbhirindriyairupalabhyopajanyamAna.n na nAmAtmanaH pratyakSha.n bhavitumarhati ..57.. athendriyaj~nAna.n pratyakSha.n na bhavatIti vyavasthApayatiparadavva.n te akkhA tAni prasiddhAnyakShANIndriyANi par- dravya.n bhavanti . kasya . AtmanaH . Nev sahAvo tti appaNo bhaNidA yo.asau vishuddhaj~nAnadarshanasvabhAv AtmanaH sa.nbandhI tatsvabhAvAni nishchayen na bhaNitAnIndriyANi . kasmAt . bhinnAstitvaniShpannatvAt . uvaladdha.n tehi upalabdha.n j~nAta.n yatpa~nchendriyaviShayabhUta.n vastu tairindriyaiH kadha.n pachchakkha.n appaNo hodi tadvastu katha.n pratyakSha.n bhavatyAtmano, na kathamapIti . tathaiv cha nAnAmanorathavyAptiviShaye pratipAdyapratipAdakAdivikalpa- jAlarUpa.n yanmanastadapIndriyaj~nAnavannishchayen parokSha.n bhavatIti j~nAtvA ki.n kartavyam . sakalaikAkhaNDapratyakSha-

ab, yah nishchay karate hai.n ki indriyaj~nAn pratyakSha nahI.n hai :

anvayArtha :[tAni akShANi ] ve indriyA.N [paradravya.n ] par dravya hai.n [AtmanaH svabhAvaH iti ] unhe.n AtmasvabhAvarUp [na ev bhaNitAni ] nahI.n kahA hai; [taiH ] unake dvArA [upalabdha.n ] j~nAt [AtmanaH ] AtmAko [pratyakSha.n ] pratyakSha [katha.n bhavati ] kaise ho sakatA hai ?..57..

TIkA :jo keval AtmAke prati hI niyat ho vah (j~nAn) vAstavame.n pratyakSha hai . yah (indriyaj~nAn) to, jo bhinna astitvavAlI honese paradravyatvako prApta huI hai, aur AtmasvabhAvatvako ki.nchitmAtra sparsha nahI.n karatI.n (AtmasvabhAvarUp ki.nchitmAtra bhI nahI.n hai.n ) aisI indriyo.nke dvArA upalabdhi karake (-aisI indriyo.nke nimittase padArtho.nko jAnakar) utpanna hotA hai, isaliye vah (indriyaj~nAn) AtmAke liye pratyakSha nahI.n ho sakatA .

bhAvArtha :jo sIdhA AtmAke dvArA hI jAnatA hai vah j~nAn pratyakSha hai . indriyaj~nAn

te indriyo paradravya, jIvasvabhAv bhAkhI na temane;
tenAthI je upalabdha te pratyakSha kaI rIt jIvane ?. 57
.