Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 58.

< Previous Page   Next Page >


Page 100 of 513
PDF/HTML Page 133 of 546

 

ath parokShapratyakShalakShaNamupalakShayati

ja.n parado viNNANa.n ta.n tu parokkha.n ti bhaNidamaTThesu .

jadi kevaleN NAda.n havadi hi jIveN pachchakkha.n ..58..
yatparato vij~nAna.n tattu parokShamiti bhaNitamartheShu .
yadi kevalen j~nAta.n bhavati hi jIven pratyakSham ..58..

yattu khalu paradravyabhUtAdantaHkaraNAdindriyAtparopadeshAdupalabdheH sa.nskArAdAlokAdervA pratibhAsamayaparamajyotiHkAraNabhUte svashuddhAtmasvarUpabhAvanAsamutpannaparamAhlAdaikalakShaNasukhasa.nvittyAkAr- pariNatirUpe rAgAdivikalpopAdhirahite svasa.nvedanaj~nAne bhAvanA kartavyA ityabhiprAyaH ..57.. ath punarapi prakArAntareN pratyakShaparokShalakShaNa.n kathayatija.n parado viNNANa.n ta.n tu parokkha.n ti bhaNida.n yatparataH sakAshAdvij~nAna.n parij~nAna.n bhavati tatpunaH parokShamiti bhaNitam . keShu viShayeShu . aTThesu j~neyapadArtheShu . jadi paradravyarUp indriyo.nke dvArA jAnatA hai isaliye vah pratyakSha nahI.n hai ..57..

ab, parokSha aur pratyakShake lakShaN batalAte hai.n :

anvayArtha :[parataH ] parake dvArA honevAlA [yat ] jo [artheShu vij~nAna.n ] padArtha sambandhI vij~nAn hai [tat tu ] vah to [parokSha.n iti bhaNita.n ] parokSha kahA gayA hai, [yadi ] yadi [kevalen jIveN ] mAtra jIvake dvArA hI [j~nAta.n bhavati hi ] jAnA jAye to [pratyakSha.n ] vah j~nAn pratyakSha hai ..58..

TIkA :nimittatAko prApta (nimittarUp bane hue) aise jo paradravyabhUt a.ntaHkaraN (man), indriy, 1paropadesh, 2upalabdhi, 3sa.nskAr yA 4prakAshAdik hai.n unake dvArA honevAlA

artho taNu.n je j~nAn parataH thAy teh parokSha Che; jIvamAtrathI ja jaNAy jo , to j~nAn te pratyakSha Che. 58.

100pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

1. paropadesh = anyakA upadesha.
2. upalabdhi = j~nAnAvaraNIy karmake kShayopashamake nimittase utpanna padArtho.nko jAnanekI shakti
. (yah ‘labdha’ shakti jab ‘uparyukta’ hotI hai, tabhI padArtha j~nAt hotA hai .)

3. sa.nskAr = pUrva j~nAt padArthakI dhAraNA.
4. chakShuindriy dvArA rUpI padArthako dekhaneme.n prakAsh bhI nimittarUp hotA hai.