Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 112 of 513
PDF/HTML Page 145 of 546

 

yeShA.n jIvadavasthAni hatakAnIndriyANi, na nAm teShAmupAdhipratyaya.n duHkham, ki.ntu svAbhAvikamev, viShayeShu rateravalokanAt . avalokyate hi teShA.n stamberamasya kareNukuTTanIgAtra- sparsha iv, saph rasya baDishAmiShasvAd iv, indirasya sa.nkochasa.nmukhAravindAmod iv, pata.ngasya pradIpArchIrUp iv, kura.ngasya mR^igayugeyasvar iv, durnivArendriyavedanAvashIkR^itAnAmAsannanipAteShvapi viShayeShvabhipAtaH . yadi punarna teShA.n duHkha.n svAbhAvikamabhyupagamyet tadopashAntashItajvarasya sa.nsvedanamiv, prahINadAhajvarasyAranAlapariShek iv, nivR^ittanetrasa.nrambhasya cha vaTAchUrNAvachUrNanamiv, vinaShTakarNashUlasya bastamUtrapUraNamiv, rUDhavraNasyAlepanadAnamiv, viShayavyApAro na dR^ishyet . dR^ishyate chAsau . tataH svabhAvabhUtaduHkhayogin ev jIvadindriyAH parokShaj~nAninaH ..64.. kasmAditi chet . pa~nchendriyaviShayeShu rateravalokanAt . jai ta.n Na sabbhAva.n yadi tadduHkha.n svabhAven nAsti hi sphu Ta.n vAvAro Natthi visayattha.n tarhi viShayArtha.n vyApAro nAsti na ghaTate . vyAdhisthAnAmauShadheShviv

TIkA :jinakI hat (nikR^iShTa, ni.ndya) indriyA.N jIvit (-vidyamAn) hai.n, unhe.n upAdhike kAraN (bAhya sa.nyogo.nke kAraN, aupAdhik) duHkh nahI.n hai kintu svAbhAvik hI hai, kyo.nki unakI viShayo.nme.n rati dekhI jAtI hai . jaisehAthI hathinIrUpI kuTTanIke sharIr- sparshakI or, maChalI ba.nsIme.n pha.Nse hue mA.nsake svAdakI or, bhramar banda ho jAnevAle kamalake ga.ndhakI or, pata.ngA dIpakakI jyotike rUpakI or aur hiran shikArIke sa.ngItake svarakI or dau.Dte hue dikhAI dete hai.n usIprakArdurnivAr indriyavedanAke vashIbhUt hote hue ve yadyapi viShayo.nkA nAsh ati nikaT hai (arthAt viShay kShaNik hai.n) tathApi, viShayo.nkI or dau.Dte dikhAI dete hai.n . aur yadi ‘unakA duHkh svAbhAvik hai’ aisA svIkAr na kiyA jAye to jaisejisakA shItajvar upashA.nt ho gayA hai, vah pasInA Aneke liye upachAr karatA tathA jisakA dAhajvar utar gayA hai vah kA.NjIse sharIrake tApako utAratA tathA jisakI A.Nkho.nkA duHkh dUr ho gayA hai vah vaTAchUrNa (-sha.nkh ityAdikA chUrNa) A.NjatA tathA jisakA karNashUl naShTa ho gayA ho vah kAname.n phi ra bakarekA mUtra DAlatA dikhAI nahI.n detA aur jisakA ghAv bhar jAtA hai vah phi ra lep karatA dikhAI nahI.n detAisIprakAr unake viShay vyApAr dekhaneme.n nahI.n AnA chAhiye; kintu unake vah (viShayapravR^itti) to dekhI jAtI hai . isase (siddha huA ki) jinake indriyA.N jIvit hai.n aise parokShaj~nAniyo.nke duHkh svAbhAvik hI hai .

bhAvArtha :parokShaj~nAniyo.nke svabhAvase hI duHkh hai, kyo.nki unake viShayo.nme.n rati vartatI hai; kabhI -kabhI to ve, asahya tR^iShNAkI dAhase (-tIvra ichChArUpI duHkhake kAraN)

112pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-