ayamatra siddhAnto yaddivyavaikriyikatve.api sharIra.n na khalu sukhAy kalpyetetIShTAnAm- niShTAnA.n vA viShayANA.n vashen sukha.n vA duHkha.n vA svayamevAtmA syAt ..66.. athAtmanaH svayamev sukhapariNAmashaktiyogitvAdviShayANAmaki.nchitkaratva.n dyotayati — timiraharA jai diTThI jaNassa dIveN Natthi kAyavva.n .
tah sokkha.n sayamAdA visayA ki.n tattha kuvva.nti ..67.. punarachetanatvAtsukha.n na bhavatIti . ayamatrArthaH – karmAvR^itasa.nsArijIvAnA.n yadindriyasukha.n tatrApi jIv upAdAnakAraNa.n, na cha dehaH . dehakarmarahitamuktAtmanA.n punaryadanantAtIndriyasukha.n tatra visheSheNAtmaiv kAraNamiti ..65.. ath manuShyasharIra.n mA bhavatu, devasharIra.n divya.n tatkil sukhakAraNa.n bhaviShyatItyAsha~N.hkA.n nirAkaroti — ega.nteN hi deho suha.n Na dehissa kuNadi ekAnten hi sphu Ta.n dehaH kartA sukha.n na karoti . kasya . dehinaH sa.nsArijIvasya . kva . sagge vA AstA.n tAvanmanuShyANA.n manuShyadehaH sukha.n na karoti, svarge
anvayArtha : — [ekAnten hi ] ekA.ntase arthAt niyamase [svarge vA ] svargame.n bhI [dehaH ] sharIr [dehinaH ] sharIrI (-AtmAko) [sukha.n na karoti ] sukh nahI.n detA [viShayavashen tu ] parantu viShayo.nke vashase [saukhya.n duHkha.n vA ] sukh athavA duHkharUp [svaya.n AtmA bhavati ] svaya.n AtmA hotA hai ..66..
TIkA : — yahA.N yah siddhA.nt hai ki — bhale hI divya vaikriyik tA prApta ho tathApi ‘sharIr sukh nahI.n de sakatA’; isaliye, AtmA svaya.n hI iShTa athavA aniShTa viShayo.nke vashase sukh athavA duHkharUp svaya.n hI hotA hai .
bhAvArtha : — sharIr sukh -duHkh nahI.n detA . devo.nkA uttam vaikriyik sharIr sukhakA kAraN nahI.n hai aur nArakiyo.nkA sharIr duHkhakA kAraN nahI.n hai . AtmA svaya.n hI iShTa -aniShTa viShayo.nke vash hokar sukh -duHkhakI kalpanArUpame.n pariNamit hotA hai ..66..
ab, AtmA svaya.n hI sukhapariNAmakI shaktivAlA honese viShayo.nkI aki.nchitkaratA batalAte hai.n : —
jyA.n jIv svaya.n sukh pariName, viShayo kare Che shu.n tahI.n ? .67.