tR^iShNAbhirduHkhabIjatayA.atyantaduHkhitAH santo mR^igatR^iShNAbhya ivAmbhA.nsi viShayebhyaH saukhyAnya-
bhilaShanti . tadduHkhasa.ntApavegamasahamAnA anubhavanti cha viShayAn, jalAyukA iv, tAvadyAvat.h
kShaya.n yAnti . yathA hi jalAyukAstR^iShNAbIjen vijayamAnen duHkhA.nku reN kramataH samAkramyamANA
duShTakIlAlamabhilaShantyastadevAnubhavantyashchApralayAt.h klishyante, evamamI api puNyashAlinaH
pApashAlin iv tR^iShNAbIjen vijayamAnen duHkhA.nku reN kramataH samAkramyamANA viShayAn-
bhilaShantastAnevAnubhavantashchApralayAt.h klishyante . ataH puNyAni sukhAbhAsasya duHkhasyaiv
sAdhanAni syuH ..75..
sukhAdvilakShaNAni viShayasukhAni ichChanti . na kevalamichChanti, na kevalamichChanti, aNubhava.nti ya anubhavanti cha . ki.nparyantam .
AmaraNa.n maraNaparyantam . katha.nbhUtAH . dukkhasa.ntattA duHkhasa.ntaptA iti . ayamatrArthaH — yathA tR^iShNodrekeN
1. jaise mR^igajalame.nse jal nahI.n milatA vaise hI indriyaviShayo.nme.nse sukh prApta nahI.n hotA .
2. duHkhasa.ntAp = duHkhadAh; duHkhakI jalan – pI.DA .
128pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
honese puNyajanit tR^iShNAo.nke dvArA bhI atyanta duHkhI hote hue 1mR^igatR^iShNAme.nse jalakI bhA.Nti
viShayo.nme.nse sukh chAhate hai.n aur us 2duHkhasa.ntApake vegako sahan na kar sakanese viShayo.nko tab
-tak bhogate hai.n, jab tak ki vinAshako [-maraNako ] prApta nahI.n hote . jaise jo.nk (go.nch)
tR^iShNA jisakA bIj hai aise vijayako prApta hotI huI duHkhA.nkurase kramashaH AkrAnta honese dUShit
rakta ko chAhatI hai aur usIko bhogatI huI maraNaparyanta kleshako pAtI hai, usIprakAr yah
puNyashAlI jIv bhI, pApashAlI jIvo.nkI bhA.Nti, tR^iShNA jisakA bIj hai aise vijay prApta
duHkhA.nkuro.nke dvArA kramashaH AkrA.nt honese, viShayo.nko chAhate hue aur unhI.nko bhogate hue
vinAshaparya.nt (-maraNaparyanta) klesh pAte hai.n .
isase puNya sukhAbhAs aise duHkhakA hI sAdhan hai .
bhAvArtha : — jinhe.n samastavikalpajAl rahit paramasamAdhise utpanna sukhAmR^itarUp sarva
Atmapradesho.nme.n paramaAhlAdabhUt svarUpatR^ipti nahI.n vartatI aise samasta sa.nsArI jIvo.nke nirantar
viShayatR^iShNA vyakta yA avyaktarUpase avashya vartatI hai . ve tR^iShNArUpI bIj kramashaH a.nkurarUp
hokar duHkhavR^ikSharUpase vR^iddhiko prApta hokar, isaprakAr duHkhadAhakA veg asahya hone par, ve jIv
viShayo.nme.n pravR^itta hote hai.n . isaliye jinakI viShayo.nme.n pravR^itti dekhI jAtI hai aise devo.n takake samasta
sa.nsArI jIv duHkhI hI hai.n .
isaprakAr duHkhabhAv hI puNyo.nkA — puNyajanit sAmagrIkA — Alamban karatA hai
isaliye puNya sukhAbhAs aise duHkhakA hI avalamban – sAdhan hai ..75..