athAniShTakAryakAraNatvamabhidhAy tribhUmikasyApi mohasya kShayamAsUtrayati —
moheN va rAgeN va doseN va pariNadassa jIvassa .
jAyadi viviho ba.ndho tamhA te sa.nkhavaidavvA ..84..
mohen vA rAgeN vA dveSheN vA pariNatasya jIvasya .
jAyate vividho bandhastasmAtte sa.nkShapayitavyAH ..84..
evamasya tattvApratipattinimIlitasya, mohen vA rAgeN vA dveSheN vA pariNatasya,
tR^iNapaTalAvachChannagartasa.ngatasya kareNukuTTanIgAtrAsaktasya pratidviradadarshanoddhatapravidhAvitasya cha
sindhurasyev, bhavati nAm nAnAvidho bandhaH . tato.amI aniShTakAryakAriNo mumukShuNA
moharAgadveShAH samyagnirmUlakASha.n kaShitvA kShapaNIyAH ..84..
144pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
ab, tIno.n prakArake mohako aniShTa kAryakA kAraN kahakar usakA (-tIn prakArake
mohakA) kShay karaneko sUtra dvArA kahate hai.n : —
anvayArtha : — [mohen vA ] moharUp [rAgeN vA ] rAgarUp [dveSheN vA ] athavA
dveSharUp [pariNatasya jIvasya] pariNamit jIvake [vividhaH ba.ndhaH ] vividh ba.ndh [jAyate ] hotA
hai; [tasmAt ] isaliye [te ] ve (moh -rAg -dveSh) [sa.nkShapayitavyAH ] sampUrNatayA kShay karane
yogya hai.n ..84..
TIkA : — isaprakAr tattva -apratipatti (-vastusvarUpake aj~nAn) se ba.nd hue, moh-
rUp -rAgarUp yA dveSharUp pariNamit hote hue is jIvako — ghAsake Dherase Dha.Nke hue khekA sa.ng
karanevAle hAthIkI bhA.Nti, hathinIrUpI kuTTanIke sharIrame.n Asakta hAthIkI bhA.Nti aur virodhI
hAthIko dekhakar, uttejit hokar (usakI or) dau.Dte hue hAthIkI bhA.Nti — vividh prakArakA
ba.ndh hotA hai; isaliye mumukShu jIvako aniShTa kArya karanevAle is moh, rAg aur dveShakA yathAvat
moheN va rAgeN va doseN va pariNadassa jIvassa moharAgadveShapariNatasya mohAdirahitaparamAtmasvarUp-
pariNatichyutasya bahirmukhajIvasya jAyadi viviho ba.ndho shuddhopayogalakShaNo bhAvamokShastadbalen jIv-
pradeshakarmapradeshAnAmatyantavishleSho dravyamokShaH, ittha.nbhUtadravyabhAvamokShAdvilakShaNaH sarvaprakAropAdeyabhUtasvA-
bhAvikasukhaviparItasya nArakAdiduHkhasya kAraNabhUto vividhabandho jAyate . tamhA te sa.nkhavaidavvA yato
re ! moharUp vA rAgarUp vA dveShapariNat jIvane
vidhavidh thAye ba.ndh, tethI sarva te kShayayogya Che . 84.