Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 86.

< Previous Page   Next Page >


Page 146 of 513
PDF/HTML Page 179 of 546

 

background image
arthAnAmayAthAtathyapratipattyA tiryagmanuShyeShu prekShArheShvapi kAruNyabuddhayA cha mohamabhIShTa-
viShayaprasa.ngen rAgamanabhIShTaviShayAprItyA dveShamiti tribhili.ngairadhigamya jhagiti sa.nbhavannApi
tribhUmiko.api moho nihantavyaH
..85..
ath mohakShapaNopAyAntaramAlochayati
jiNasatthAdo aTThe pachchakkhAdIhi.n bujjhado NiyamA .
khIyadi mohovachayo tamhA sattha.n samadhidavva.n ..86..
TIkA :1padArtho.nkI ayathAtathyarUp pratipattike dvArA aur tirya.nch -manuShya 2prekShAyogya
hone par bhI unake prati karuNAbuddhise mohako (jAnakar), iShTa viShayo.nkI Asaktise rAgako
aur aniShTa viShayo.nkI aprItise dveShako (jAnakar)
isaprakAr tIn li.ngo.nke dvArA (tIn
prakArake mohako) pahichAnakar tatkAl hI utpanna hote hI tIno prakArakA moh naShTa kar dene yogya
hai
.
bhAvArtha :mohake tIn bhed hai.ndarshanamoh, rAg aur dveSh . padArtho.nke svarUpase
viparIt mAnyatA tathA tirya.ncho.n aur manuShyo.nke prati tanmayatAse karuNAbhAv ve darshanamohake chihna
hai.n, iShTa viShayo.nme.n prIti rAgakA chihna hai aur aniShTa viShayo.nme.n aprIti dveShakA chihna hai
. in chihna
o.nse tIno.n prakArake mohako pahichAnakar mumukShuo.nko use tatkAl hI naShTa kar denA chAhiye ..85..
ab mohakShay karanekA upAyAntar (-dUsarA upAy) vichArate hai.n :
146pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
yathAsa.nbhava.n ta ev vinAshayitavyA ityupadishatiaTThe ajadhAgahaNa.n shuddhAtmAdipadArthe yathAsvarUpasthite.api
viparItAbhinivesharUpeNAyathAgrahaNa.n karuNAbhAvo ya shuddhAtmopalabdhilakShaNaparamopekShAsa.nyamAdviparItaH karuNA-
bhAvo dayApariNAmashcha athavA vyavahAreN karuNAyA abhAvaH . keShu viShayeShu . maNuvatiriesu manuShya-
tiryagjIveShu iti darshanamohachihnam . visaesu ya ppasa.ngo nirviShayasukhAsvAdarahitabahirAtmajIvAnA.n
manoj~nAmanoj~naviShayeShu cha yo.asau prakarSheN sa~N.hgaH sa.nsargasta.n dR^iShTvA prItyaprItili~N.hgAbhyA.n chAritramohasa.nj~nau
1. padArtho.nkI ayathAtathyarUp pratipatti = padArtha jaise nahI.n hai unhe.n vaisA samajhanA arthAt unhe.n anyathA svarUpase
a.ngIkAr karanA .
2. prekShAyogya = mAtra prekShakabhAvase -dR^iShTAj~nAtArUpase -madhyasthabhAvase dekhane yogya .
shAstro vaDe pratyakShaAdithI jANato je artha ne,
tasu moh pAme nAsh nishchay; shAstra samadhyayanIy Che. 86
.