jinashAstrAdarthAn pratyakShAdibhirbudhyamAnasya niyamAt.h .
kShIyate mohopachayaH tasmAt.h shAstra.n samadhyetavyam ..86..
yatkil dravyaguNaparyAyasvabhAvenArhato j~nAnAdAtmanastathAj~nAna.n mohakShapaNopAyatven prAk
pratipanna.n, tat.h khalUpAyAntaramidamapekShate . ida.n hi vihitaprathamabhUmikAsa.nkramaNasya sarvaj~nopaj~na-
tayA sarvato.apyabAdhita.n shAbda.n pramANamAkramya krIDatastatsa.nskArasphu TIkR^itavishiShTasa.nvedan-
shaktisa.npadaH sahR^idayahR^idayAna.ndodbhedadAyinA pratyakSheNAnyen vA tadavirodhinA pramANajAten
anvayArtha : — [jinashAstrAt ] jinashAstra dvArA [pratyakShAdibhiH ] pratyakShAdi pramANo.nse
[arthAn ] padArtho.nko [budhyamAnasya ] jAnanevAleke [niyamAt ] niyamase [mohopachayaH ]
1mohopachay [kShIyate ] kShay ho jAtA hai [tasmAt ] isaliye [shAstra.n ] shAstrakA [samadhyetavyam ]
samyak prakArase adhyayan karanA chAhiye ..86..
TIkA : — dravya -guN -paryAyasvabhAvase arha.ntake j~nAn dvArA AtmAkA us prakArakA j~nAn
mohakShayake upAyake rUpame.n pahale (80vI.n gAthAme.n) pratipAdit kiyA gayA thA, vah vAstavame.n
is (nimnalikhit) upAyAntarakI apekShA rakhatA hai . (vah upAyAntar kyA hai so kahA
jAtA hai) : —
jisane pratham bhUmikAme.n gaman kiyA hai aise jIvako, jo 2sarvaj~nopaj~na honese sarva prakArase
abAdhit hai aise shAbda pramANako (-dravya shrutapramANako) prApta karake krI.DA karane par, usake
sa.nskArase vishiShTa 3sa.nvedanashaktirUp sampadA pragaT karane par, 4sahR^idayajano.nke hR^idayako
AnandakA 5udbhed denevAle pratyakSha pramANase athavA 6usase aviruddha anya pramANasamUhase
kahAnajainashAstramAlA ]
j~nAnatattva -praj~nApan
147
rAgadveShau cha j~nAyete vivekibhiH, tatastatparij~nAnAnantaramev nirvikArasvashuddhAtmabhAvanayA rAgadveShamohA
nihantavyA iti sUtrArthaH ..85.. ath dravyaguNaparyAyaparij~nAnAbhAve moho bhavatIti yadukta.n pUrva.n
tadarthamAgamAbhyAsa.n kArayati . athavA dravyaguNaparyAyatvairarhatparij~nAnAdAtmaparij~nAna.n bhavatIti yadukta.n
tadAtmaparij~nAnamimamAgamAbhyAsamapekShat iti pAtanikAdvaya.n manasi dhR^itvA sUtramida.n pratipAdayati —
jiNasatthAdo aTThe pachchakkhAdIhi.n bujjhado NiyamA jinashAstrAtsakAshAchChuddhAtmAdipadArthAn pratyakShAdi-
1. mohopachay = mohakA upachay . (upachay = sa.nchay; samUh)
2. sarvaj~nopaj~na = sarvaj~na dvArA svaya.n jAnA huA (aur kahA huA) . 3. sa.nvedan = j~nAn .
4. sahR^iday = bhAvuk; shAstrame.n jis samay jis bhAvakA prasa.ng hoy us bhAvako hR^idayame.n grahaN karanevAlA;
budh; pa.nDit .
5. udbhed = sphu raN; pragaTatA; phu vArA . 6. usase = pratyakSha pramANase .