matyasyAtmanaH svabhAv ev sthitimAsUtrayanti, te khalu sahajavijR^imbhitAnekAntadR^iShTiprakShapit-
samastaikAntadR^iShTiparigrahagrahA manuShyAdigatiShu tadvigraheShu chAvihitAha.nkAramamakArA
anekApavarakasa.nchAritaratnapradIpamivaikarUpamevAtmAnamupalabhamAnA avichalitachetanAvilAs-
mAtramAtmavyavahAramurarIkR^itya kroDIkR^itasamastakriyAkuTumbaka.n manuShyavyavahAramanAshrayanto vishrAnta-
rAgadveShonmeShatayA paramamaudAsInyamavala.nbamAnA nirastasamastaparadravyasa.ngatitayA svadravyeNaiv kevalen
sa.ngatatvAtsvasamayA jAyante
.
ataH svasamay evAtman -stattvam ..94..
niratAH jIvAH parasamaig tti NiddiTThA te parasamayA iti nirdiShTAH ka thitAH . tathAhitathAhi —
manuShyAdiparyAyarUpo.ahamityaha~N.hkAro bhaNyate, manuShyAdisharIra.n tachCharIrAdhArotpannapa~nchendriyaviShayasukhasvarUpa.n
cha mameti mamakAro bhaNyate, tAbhyA.n pariNatAH mamakArAha~N.hkArarahitaparamachaitanyachamatkArapariNateshchyutA ye te
ka rmodayajanitaparaparyAyaniratatvAtparasamayA mithyAdR^iShTayo bhaNyante . AdasahAvamhi ThidA ye punarAtmasvarUpe
sthitAste sagasamayA muNedavvA svasamayA mantavyA j~nAtavyA iti . tadyathAtadyathA — anekApavarak sa.nchAritaik -
ratnapradIp ivAnek sharIreShvapyeko.ahamiti dR^iDhasa.nskAreN nijashuddhAtmani sthitA ye te ka rmodayajanit-
paryAyapariNatirahitatvAtsvasamayA bhavantItyarthaH ..94.. ath dravyasya sattAdilakShaNatraya.n sUchayati —
kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
169
pra 22
hai.n (-lIn hote hai.n), ve — jinho.nne sahaj -vikasit anekAntadR^iShTi se samasta ekAntadR^iShTike
1parigrahake Agrah prakShIN kar diye hai.n, aise — manuShyAdi gatiyo.nme.n aur un gatiyo.nke sharIro.nme.n
aha.nkAr – mamakAr na karake anek kakSho.n (kamaro.n) me.n 2sa.nchArit ratnadIpakakI bhA.Nti ekarUp
hI AtmAko upalabdha (-anubhav) karate huye, avichalit -chetanAvilAsamAtra AtmavyavahArako
a.ngIkAr karake, jisame.n samasta kriyAkalApase bhe.nT kI jAtI hai aise manuShyavyavahArakA Ashray
nahI.n karate huye, rAgadveShakA unmeSh (prAkaTay) ruk jAnese param udAsInatAkA Alamban lete
huye, samasta paradravyo.nkI sa.ngati dUr kar denese mAtra svadravyake sAth hI sa.ngatatA honese vAstavame.n
3svasamay hote hai.n arthAt svasamayarUp pariNamit hote hai.n .
isaliye svasamay hI AtmAkA tattva hai .
1. parigrah = svIkAr; a.ngIkAr .
2. sa.nchArit = lejAye gaye . (jaise bhinna -bhinna kamaro.nme.n lejAyA gayA ratnadIpak ekarUp hI hai, vah ki.nchitmAtra
bhI kamareke rUpame.n nahI.n hotA, aur na kamarekI kriyA karatA hai, usIprakAr bhinna -bhinna sharIro.nme.n praviShTa
honevAlA AtmA ekarUp hI hai, vah ki.nchitmAtra bhI sharIrarUp nahI.n hotA aur na sharIrakI kriyA karatA
hai – isaprakAr j~nAnI jAnatA hai .)
3. jo jIv svake sAth ekatvakI mAnyatApUrvak (svake sAth) yukta hotA hai use sva -samay kahA jAtA
.