Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 180 of 513
PDF/HTML Page 213 of 546

 

ih vividhalakShaNAnA.n lakShaNameka.n saditi sarvagatam .
upadishatA khalu dharma.n jinavaravR^iShabheN praj~naptam ..97..

ih kil prapa.nchitavaichitryeN dravyAntarebhyo vyAvR^itya vR^itten pratidravya.n sImAnamAsUtrayatA visheShalakShaNabhUten cha svarUpAstitven lakShyamANAnAmapi sarvadravyANAmastamitavaichitryaprapa.nch pravR^itya vR^itta.n pratidravyamAsUtrita.n sImAna.n bhindatsaditi sarvagata.n sAmAnyalakShaNabhUta.n sAdR^ishyAstitvameka.n khalvavabodhavyam . eva.n sadityabhidhAna.n saditi parichChedana.n cha sarvArthaparAmarshi syAt . yadi punaridameva.n na syAttadA ki.nchitsaditi ki.nchidasaditi ki.nchitsachchAsachcheti ki.nchidavAchyamiti cha syAt . tattu vipratiShiddhamev . prasAdhya.n chaitadanokahavat . yathA hi bahUnA.n bahuvidhAnAmano- samastasheShadravyANAmapi vyavasthApanIyamityarthaH ..96.. ath sAdR^ishyAstitvashabdAbhidheyA.n mahAsattA.n praj~nApayatiih vivihalakkhaNANa.n ih loke pratyekasattAbhidhAnen svarUpAstitven vividhalakShaNAnA.n bhinnalakShaNAnA.n chetanAchetanamUrtAmUrtapadArthAnA.n lakkhaNamega.n tu ekamakhaNDalakShaNa.n bhavati . ki.n kartR^i . saditti sarva.n saditi mahAsattArUpam . ki.nvishiShTam . savvagaya.n sa.nkaravyatikaraparihArrUpasvajAtyavirodhen

ab yah (nIche anusAr) sAdR^ishya -astitvakA kathan hai :

anvayArtha :[dharma.n ] dharmakA [khalu ] vAstavame.n [upadishatA ] upadesh karate huye [jinavaravR^iShabheN ] 1jinavaravR^iShabhane [ih ] is vishvame.n [vividhalakShaNAnA.n ] vividh lakShaNavAle (bhinna bhinna svarUpAstitvavAle sarva) dravyo.nkA [sat iti ] ‘sat’ aisA [sarvagata.n ] 2sarvagat [lakShaNa.n ] lakShaN (sAdR^ishyAstitva) [eka.n ] ek [praj~naptam ] kahA hai ..97..

TIkA :is vishvame.n, vichitratAko vistArit karate hue (vividhatA -anekatAko dikhAte hue), anya dravyo.nse 3vyAvR^itta rahakar pravartamAn, aur pratyek dravyakI sImAko bA.Ndhate hue aise visheShalakShaNabhUt svarUpAstitvase (samasta dravya) lakShit hote hai.n phi ra bhI sarva dravyo.nkA, vichitratAke vistArako asta karatA huA, sarva dravyo.nme.n pravR^itta hokar rahanevAlA, aur pratyek dravyakI ba.NdhI huI sImAkI avagaNanA karatA huA, ‘sat’ aisA jo sarvagat sAmAnyalakShaNabhUt sAdR^ishyAstitva hai vah vAstavame.n ek hI jAnanA chAhie . isaprakAr ‘sat’ aisA kathan aur ‘sat’ aisA j~nAn sarva padArtho.nkA 4parAmarsha karanevAlA hai . yadi vah aisA (sarvapadArthaparAmarshI) na ho to koI padArtha sat, (astitvavAlA) koI asat (astitva rahit), koI sat tathA asat aur koI avAchya honA chAhiye; kintu vah to viruddha hI hai, aur yah (‘sat’ aisA kathan aur j~nAnake sarvapadArthaparAmarshI honekI bAt) to siddha ho sakatI hai, vR^ikShakI bhA.Nti .

180pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

1. jinavaravR^iShabh = jinavaro.nme.n shreShTha; tIrtha.nkar .2. sarvagat = sarvame.n vyApanevAlA .

3. vyAvR^itta = pR^ithak; alag; bhinna .4. parAmarsha = sparsha; vichAr; lakSha; smaraN .