Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 181 of 513
PDF/HTML Page 214 of 546

 

background image
kahAnAmAtmIyAtmIyasya visheShalakShaNabhUtasya svarUpAstitvasyAvaShTambhenottiShThannAnAtva.n sAmAnya-
lakShaNabhUten sAdR^ishyodbhAsinAnokahatvenotthApitamekatva.n tiriyati, tathA bahUnA.n bahuvidhAnA.n
dravyANAmAtmIyAtmIyasya visheShalakShaNabhUtasya svarUpAstitvasyAvaShTambhenottiShThannAnAtva.n sAmAnya-
lakShaNabhUten sAdR^ishyodbhAsinA sadityasya bhAvenotthApitamekatva.n tiriyati
. yathA cha teShAmano-
kahAnA.n sAmAnyalakShaNabhUten sAdR^ishyodbhAsinAnokahatvenotthApitenaikatven tirohitamapi
visheShalakShaNabhUtasya svarUpAstitvasyAvaShTambhenottiShThannAnAtvamuchchakAsti, tathA sarvadravyANAmapi
sAmAnyalakShaNabhUten sAdR^ishyodbhAsinA sadityasya bhAvenotthApitenaikatven tirohitamapi visheSh-
lakShaNabhUtasya svarUpAstitvasyAvaShTambhenottiShThannAnAtvamuchchakAsti
..97..
shuddhasa.ngrahanayen sarvagata.n sarvapadArthavyApakam . ida.n kenokta m . uvadisadA khalu dhamma.n jiNavaravasaheN paNNatta.n
dharma.n vastusvabhAvasa.ngrahamupadishatA khalu sphu Ta.n jinavaravR^iShabheN praj~naptamiti . tadyathAyathA sarve muktAtmanaH
santItyukte sati paramAnandaikalakShaNasukhAmR^itarasAsvAdabharitAvasthalokAkAshpramitashuddhAsa.nkhyeyAtmapradeshai-
kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
181
jaise bahutase, anek prakArake vR^ikSho.nko apane apane visheShalakShaNabhUt svarUpAstitvake
avalambanase utpanna honevAle anekatvako, sAmAnya lakShaNabhUt 1sAdR^ishyadarshak vR^ikShatvase utpanna
honevAlA ekatva 2tirohit (adR^ishya) kar detA hai, isIprakAr bahutase, anekaprakArake dravyo.nko
apane -apane visheSh lakShaNabhUt svarUpAstitvake avalambanase utpanna honevAle anekatvako,
sAmAnyalakShaNabhUt sAdR^ishyadarshak ‘sat’ panese (-‘sat’ aise bhAvase, astitvase, ‘hai’ panese)
utpanna honevAlA ekatva tirohit kar detA hai
. aur jaise un vR^ikSho.nke viShayame.n sAmAnyalakShaNabhUt
sAdR^ishyadarshak vR^ikShatvase utpanna honevAle ekatvase tirohit hone par bhI (apane -apane)
visheShalakShaNabhUt svarUpAstitvake avalambanase utpanna honevAlA anekatva spaShTatayA prakAshamAn
rahatA hai, (banA rahatA hai, naShTa nahI.n hotA); usIprakAr sarva dravyo.nke viShayame.n bhI sAmAnyalakShaNabhUt
sAdR^ishyadarshak ‘sat’ panese utpanna honevAle ekatvase tirohit hone par bhI (apane -apane)
visheShalakShaNabhUt svarUpAstitvake avalambanase utpanna honevAlA anekatva spaShTatayA prakAshamAn
rahatA hai
.
[bahutase (sa.nkhyApekShAse anek) aur anek prakArake (arthAt Amra, ashokAdi)
vR^ikSho.nkA apanA -apanA svarUpAstitva bhinna -bhinna hai, isaliye svarUpAstitvakI apekShAse uname.n
anekatva hai, parantu vR^ikShatva jo ki sarva vR^ikSho.nkA sAmAnyalakShaN hai aur jo sarva vR^ikSho.nme.n sAdR^ishya
batalAtA hai, usakI apekShAse sarva vR^ikSho.nme.n ekatva hai
. jab is ekatvako mukhya karate hai.n tab
anekatva gauN ho jAtA hai; isIprakAr bahutase (ananta) aur anek (Chah) prakArake dravyo.nkA
1. sAdR^ishya = samAnatva .2. tirohit = tirobhUt; AchChAdit; adR^ishya .