Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 185 of 513
PDF/HTML Page 218 of 546

 

background image
svayamevonmagnanimagnatvAt.h . tathA hiyadaiv paryAyeNArpyate dravya.n tadaiv guNavadida.n dravyamay-
masya guNaH, shubhramidamuttarIyamayamasya shubhro guN ityAdivadatAdbhAviko bhed unmajjati . yadA
tu dravyeNArpyate dravya.n tadAstamitasamastaguNavAsanonmeShasya tathAvidha.n dravyamev shubhramuttarIy-
mityAdivatprapashyataH samUl evAtAdbhAviko bhedo nimajjati
. eva.n hi bhede nimajjati tatpratyayA
pratItirnimajjati . tasyA.n nimajjatyAmayutasiddhatvotthamarthAntaratva.n nimajjati . tataH samastamapi
dravyamevaika.n bhUtvAvatiShThate . yadA tu bhed unmajjati, tasminnunmajjati tatpratyayA pratIti-
runmajjati, tasyAmunmajjatyAmayutasiddhatvotthamarthAntaratvamunmajjati, tadApi tatparyAyatvenonmajjajjal-
rAsherjalakallol iv dravyAnna vyatirikta.n syAt
.h . eva.n sati svayamev sad dravya.n bhavati . yastveva.n
mithyAdR^iShTirbhavati . eva.n yathA paramAtmadravya.n svabhAvataH siddhamavaboddhavya.n tathA sarvadravyANIti . atra dravya.n
kenApi puruSheN na kriyate . sattAguNo.api dravyAdbhinno nAstItyabhiprAyaH ..98.. athotpAdavyayadhrauvyatve
kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
185
pra 24
(atAdbhAvik bhed) svayamev 1unmagna aur 2nimagna hotA hai . vah isaprakAr hai :jab dravyako
paryAy prApta karAI jAy ( arthAt jab dravyako paryAy prApta karatI haipahu.NchatI hai isaprakAr
paryAyArthikanayase dekhA jAy) tab hI‘shukla yah vastra hai, yah isakA shuklatva guN hai’
ityAdikI bhA.Nti‘guNavAlA yah dravya hai, yah isakA guN hai’ isaprakAr atAdbhAvik bhed
unmagna hotA hai; parantu jab dravyako dravya prApta karAyA jAy (arthAt dravyako dravya prApta karatA
hai;
pahu.NchatA hai isaprakAr dravyArthikanayase dekhA jAy), tab jisake samasta 3guNavAsanAke unmeSh
asta ho gaye hai.n aise us jIvako‘shuklavastra hI hai’ ityAdikI bhA.Nti‘aisA dravya hI hai’
isaprakAr dekhane par samUl hI atAdbhAvik bhed nimagna hotA hai . isaprakAr bhedake nimagna hone
par usake Ashrayase (-kAraNase) hotI huI pratIti nimagna hotI hai . usake nimagna hone par
ayutasiddhatvajanit arthAntarapanA nimagna hotA hai, isaliye samasta hI ek dravya hI hokar rahatA
hai
. aur jab bhed unmagna hotA hai, vah unmagna hone par usake Ashray (kAraN) se hotI huI
pratIti unmagna hotI hai, usake unmagna hone par ayutasiddhatvajanit arthAntarapanA unmagna hotA hai,
tab bhI (vah) dravyake paryAyarUpase unmagna honese,
jaise jalarAshise jalatara.nge.n vyatirikta nahI.n
hai.n (arthAt samudrase tara.nge.n alag nahI.n hai.n) usIprakArdravyase vyatirikta nahI.n hotA .
1. unmagna honA = U par AnA; tair AnA; pragaT honA (mukhya honA) .
2. nimagna honA = DUb jAnA (gauN honA) .
3. guNavAsanAke unmeSh = dravyame.n anek guN honeke abhiprAyakI pragaTatA; guNabhed honerUp manovR^ittike
(abhiprAyake) a.nkur .