Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 99.

< Previous Page   Next Page >


Page 186 of 513
PDF/HTML Page 219 of 546

 

nechChati sa khalu parasamay ev draShTavyaH ..98..
athotpAdavyayadhrauvyAtmakatve.api sad dravya.n bhavatIti vibhAvayati

sadavaTThida.n sahAve davva.n davvassa jo hi pariNAmo .

atthesu so sahAvo Thidisa.nbhavaNAsasa.nbaddho ..99..
sadavasthita.n svabhAve dravya.n dravyasya yo hi pariNAmaH .
artheShu sa svabhAvaH sthitisa.nbhavanAshasa.nbaddhaH ..99..

ih hi svabhAve nityamavatiShThamAnatvAtsaditi dravyam . svabhAvastu dravyasya dhrauvyo- tpAdochChedaikyAtmakapariNAmaH . yathaiv hi dravyavAstunaH sAmastyenaikasyApi viShkambhakram- sati sattaiv dravya.n bhavatIti praj~nApayatisadavaTThida.n sahAve davva.n dravya.n muktAtmadravya.n bhavati . ki.n kartR^i . saditi shuddhachetanAnvayarUpamastitvam . ki.nvishiShTam . avasthitam . kva . svabhAve . svabhAva.n kathayati davvassa jo hi pariNAmo tasya paramAtmadravyasya sa.nbandhI hi sphu Ta.n yaH pariNAmaH . keShu viShayeShu . atthesu

aisA honese (yah nishchit huA ki) dravya svayamev sat hai . jo aisA nahI.n mAnatA vah (use) vAstavame.n ‘parasamay’ (mithyAdR^iShTi) hI mAnanA ..98..

ab, yah batalAte hai.n ki utpAd -vyay -dhrauvyAtmak hone par bhI dravya ‘sat’ hai :

anvayArtha :[svabhAve ] svabhAvame.n [avasthita.n ] avasthit (honese) [dravya.n ] dravya [sat ] ‘sat’ hai; [dravyasya ] dravyakA [yaH hi ] jo [sthitisa.nbhavanAshasa.nbaddhaH ] utpAdavyayadhrauvya sahit [pariNAmaH ] pariNAm hai [saH ] vah [artheShu svabhAvaH ] padArtho.nkA svabhAv hai ..99..

TIkA :yahA.N (vishvame.n) svabhAvame.n nitya avasthit honese dravya ‘sat’ hai . svabhAv dravyakA dhrauvya -utpAd -vinAshakI ekatAsvarUp pariNAm hai .

jaise 1dravyakA vAstu samagrapane dvArA (akhaNDatA dvArA) ek honepar bhI, vistArakramame.n

dravyo svabhAv viShe avasthit, tethI ‘sat’ sau dravya Che ;
utpAd -dhrauvya -vinAshayut pariNAm dravyasvabhAv Che. 99.

186pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

1. dravyakA vAstu = dravyakA sva -vistAr, dravyakA sva -kShetra, dravyakA sva -AkAr, dravyakA sva -dal . (vAstu = ghar, nivAsasthAn, Ashray, bhUmi .)