Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 103.

< Previous Page   Next Page >


Page 198 of 513
PDF/HTML Page 231 of 546

 

background image
paryAyadravyatveShu pratyekavartInyapyutpAdavyayadhrauvyANi trisvabhAvasparshini dravye sAmastyenaik-
samay evAvalokyante
. yathaiv cha vardhamAnapiNDamR^ittikAtvavartInyutpAdavyayadhrauvyANi mR^ittikaiv,
na vastvantara.n; tathaivottaraprAktanaparyAyadravyatvavartInyapyutpAdavyayadhrauvyANi dravyamev, na khalva-
rthAntaram
..102..
ath dravyasyotpAdavyayadhrauvyANyanekadravyaparyAyadvAreN chintayati
pADubbhavadi ya aNNo pajjAo pajjao vayadi aNNo .
davvassa ta.n pi davva.n Nev paNaTTha.n Na uppaNNa.n ..103..
prAdurbhavati chAnyaH paryAyaH paryAyo vyeti anyaH .
dravyasya tadapi dravya.n naiv praNaShTa.n notpannam ..103..
198pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
sarvadravyaparyAyeShvavaboddhavyamityarthaH ..102.. evamutpAdavyayadhrauvyarUpalakShaNavyAkhyAnamukhyatayA gAthA-
trayeN tR^itIyasthala.n gatam . ath dravyaparyAyeNotpAdavyayadhrauvyANi darshayatipADubbhavadi ya prAdurbhavati cha
jAyate . aNNo anyaH kashchidapUrvAnantaj~nAnasukhAdiguNAspadabhUtaH shAshvatikaH . sa kaH . pajjAo
1trisvabhAvasparshI dravyame.n ve sa.npUrNatayA (tIno.n ekasAth) ek samayame.n hI dekhe jAte hai.n .
aur jaise rAmapAtra, mR^ittikApiNDa tathA miTTIpaname.n pravartamAn utpAd, vyay aur dhrauvya
miTTI hI hai.n, anya vastu nahI.n; usIprakAr uttar paryAy, pUrva paryAy, aur dravyatvame.n pravartamAn
utpAd, vyay aur dhrauvya dravya hI hai.n, anya padArtha nahI.n
..102..
ab, dravyake utpAd -vyay -dhrauvyako 2anekadravyaparyAy dvArA vichArate hai.n :
anvayArtha :[dravyasya ] dravyakI [anyaH paryAyaH ] anya paryAy [prAdurbhavati ]
utpanna hotI hai [cha ] aur [anyaH paryAyaH ] koI anya paryAy [vyeti ] naShTa hotI hai;
[tadapi ] phi ra bhI [dravya.n ] dravya [praNaShTa.n na ev ] na to naShTa hai, [utpanna.n na ] na utpanna hai (-
vah dhruv hai
.)..103..
1. trisvabhAvasparshI = tIno.n svabhAvo.nko sparsha karanevAlA . (dravya utpAd, vyay aur dhrauvyain tIno.n
svabhAvo.nko dhAraN karatA hai .)
2. anekadravyaparyAy = ekase adhik dravyo.nke sa.nyogase honevAlI paryAy .
upaje daravano anya paryay, anya ko viNase vaLI,
paN dravya to nathI naShTa ke utpanna dravya nathI tahI.n
. 103.